Shield AI'ın çöküşten dönüş hikâyesi: Milyon dolarlık drone'lar, kopan parmaklar ve istifa eden bir CEO
Teksas çöllerinde 2024 Nisan’ında gerçekleşen bir drone demosu, Shield AI için dönüm noktasıydı. O gün yaşanan kaza, şirketin en iddialı ürününü bir anda şüphe odağına çevirdi ve kurucu CEO Ryan Tseng’in istifasına giden süreci başlattı.
ABD Donanması’na bağlı subaylar, Fort Stockton dışındaki bir test alanında, savunma teknolojilerinin parlayan yıldızı Shield AI’ın yeni insansız hava aracı V-BAT’ın uçuşunu izlemek için toplanmıştı. Pist gerektirmeden dikey iniş-kalkış yapabilen ve GPS’in çalışmadığı savaş alanlarında yönlendirilebilen bu 1 milyon dolarlık drone için Pentagon’un desteği hayati önemdeydi. Ancak iniş sırasında her şey ters gitti.
Shield AI operatörlerinin fiziksel müdahalesi gereken dikey iniş anında V-BAT yere çakıldı ve yana devrildi. Bir asker drone’a yaklaşırken dönen pervanelere parmaklarını kaptırdı; üç parmağı kısmen koparak ciddi şekilde yaralandı. Dört aylık tedavi sonrası tamamen iyileşti, ancak olayın yankıları şirketin kaderini değiştirdi.
Drone girişimi, güvenlikten ödün mü verdi?
Shield AI, 2015 yılında eski bir deniz komandosu olan Brandon Tseng ve kardeşi Ryan Tseng tarafından kuruldu. Kuruluş amacı, Amerikan askerlerinin binaları ele geçirmeden önce içerideki tehditleri tespit edebilecek otonom drone’lar üretmekti. İlk ürünleri olan Nova, Pentagon’un İnovasyon Birimi’nden ve Andreessen Horowitz’ten yatırım aldı. ABD’nin askeri odağı Orta Doğu’dan Çin’e kayınca, Nova önemini yitirdi.
2021’de şirket, V-BAT drone’unu geliştiren Martin UAV’yi satın aldı. Bu satın alma, Shield AI’ın kaderini değiştirecekti. V-BAT, şirketin ana gelir kaynağına dönüştü. Hedef, bu drone’a Shield’ın “Hivemind” isimli otonom yazılımını entegre ederek bir kişinin birden fazla drone’u aynı anda kontrol edebilmesini sağlamaktı.
Riskler bilinmesine rağmen uyarılar dikkate alınmadı
Forbes’un ulaştığı belgelere ve çalışan beyanlarına göre, şirket içinde V-BAT’a dair güvenlik riskleri daha önce de bildirilmişti. 2022’de kalite güvence müdürü, personelin pervanelerden yaralanabileceğine dair resmi uyarı yaptı. 2023’te ise bir çalışanın gömleği test sırasında pervaneye takılıp parçalandı. Ancak bu uyarılar karşılık bulmadı.
Bazı çalışanlar bu konuları dile getirdiği için işten çıkarıldığını, bazılarının ise etik kaygılarla istifa ettiğini söylüyor. Bir eski mühendis, istenen bazı işlerin etik dışı olduğunu savunarak “Ya söyleneni yapardınız ya da kapı dışarı edilirdiniz” dedi.
CEO Ryan Tseng “Şirketimizde insanlar gördüklerini açıkça söyler. Endişeleri ciddiye almadığımızı düşünmek doğru değil" sözleriyle iddiaları reddetti.
Pentagon’la gerilen ilişkiler ve yönetim değişikliği
Kaza sonrası ABD askeri yetkilileri, V-BAT’ın uçuşunu aylarca kısıtladı. Tseng, “Birinin zarar görmesi bizim misyonumuzun tam tersi” diyerek olayın ardından şirketin yeni güvenlik protokollerine geçtiğini açıkladı. Yeni iniş takımları, pervane kanallarında uyarı etiketleri ve uçuş kıyafeti zorunluluğu bunlardan bazıları.
Ancak bu kriz, şirketin 2023’te yatırımcılara sunduğu 400 milyon dolar gelir ve kârlılık hedeflerinin gerçekleşmesini engelledi. Tseng, “Yaşanan kaza, potansiyel müşterilerin karar süreçlerini ciddi biçimde geciktirdi"diyor.
Aynı zamanda şirket, Ukrayna’ya gönderilen drone’ları kapsayan 100 milyon doların üzerinde Avrupa sözleşmeleri imzaladı; ABD Sahil Güvenlik ile 200 milyon dolarlık potansiyel değere sahip beş yıllık bir V-BAT anlaşması da bulunuyor. Japonya ve Tayvan hükümetleriyle de gizli tutulan anlaşmalar yapıldı.
CEO görevi devrediyor, odak Hivemind’a kayıyor
2025’te Tseng, CEO’luk görevini devredeceğini açıkladı. Yerine, siber güvenlik şirketleri Splunk ve Proofpoint’in eski CEO’su Gary Steele geçecek. Tseng kardeşler şirketin eşbaşkanı olarak müşteri ilişkilerinden sorumlu olacak.
Yeni yatırım turunun basın bülteninde V-BAT’a yer verilmedi. Odak artık Hivemind platformunun ölçeklenmesine kaymış durumda. Bu da yazılım geçmişi olan yeni CEO için daha uygun bir strateji olarak görülüyor.
Brandon Tseng, X üzerinden yaptığı açıklamada, “2015 sonrası kurulan savunma teknolojisi şirketleri arasında savaş alanında Shield AI kadar stratejik etki yaratan başka bir firma yok"dedi. Ryan Tseng ise şirket ismi vermeden, Shield AI’ın “gerçekten büyük bir etki” yarattığını savunuyor.
