Savaşın artan maliyeti İsraillileri de vurmaya başladı
Daha fazla vergi. Daha düşük alım gücü. Daha yüksek gıda, su ve elektrik faturaları. 2025 yılı başlarken İsrailliler, muhtemelen sosyal ve siyasi bölünmeleri derinleştirecek 40 milyar şekellik (11 milyar dolar) bir savaş faturasıyla karşı karşıya. Bu, katma değer vergisindeki yüzde 1'lik artış da dahil olmak üzere uzun bir vergi artışları ve harcama kesintileri listesinin bu yılki tahmini maliyeti. Her hane bu sıkışıklığı hissedecek. Ekonomi gazetesi The Marker, hane başına düşen fiyat etiketini tahmin eden oldukça popüler bir çevrimiçi hesap makinesi oluşturdu.
Kocası teknoloji sektöründe çalışan üç çocuk annesi Adi Einbinder, yakın zamanda katıldığı bir radyo programında “Bu bize yılda 17.000 Şekel'den fazlaya mal olacak” dedi. 40 yaşında olan Einbinder ve kocası, ailelerinden destek almak zorunda kalıyorlar. Einbinder, “Şu anda onlara yardım ediyor olmamız gerekiyordu. Kendimizi ezilmiş hissediyoruz” diye ekledi. Hamas'ın İsrail'e saldırarak İran destekli gruplarla çok cepheli bir çatışmayı tetiklemesinden bu yana geçen 15 ayda Başbakan Binyamin Netanyahu hükümeti ulusal güvenliği yeniden şekillendiriyor. Lübnan'daki ateşkes ve Gazze'deki çatışmaların bir yıl öncesine göre azalmış olmasına rağmen İsrail'in askeri harcamalarının uzun vadeli bir artış eğiliminde olduğunu vurguluyor.
“Halk şimdiye kadar maliyetleri üstlenmedi”
Hükümet on yıl içinde savunma bütçesini yıllık en az 20 milyar şekel arttıracaktır. 2025 savunma harcamaları toplamı 107 milyar şekel’di ve savaş öncesi harcamalardan yüzde 65 üzerindeydi. Kudüs İbrani Üniversitesi'nde ekonomi profesörü olan Momi Dahan, “İsrail halkı şimdiye kadar savaşın bütçe maliyetlerini doğrudan üstlenmedi. Bunlar hükümet kredileriyle finanse ediliyordu. Şimdi hükümet daha az borçlanacak ve geri kalanını halktan alacak” ifadelerini kullandı.
Çatışmalar Gazze'yi ve Lübnan'ın büyük bölümünü harap ederken, İsrail'in 525 milyar dolarlık ekonomisi de zarar gördü. İnşaat ve turizm sektörleri çöktü ve neredeyse tüm sektörler, çok sayıda insanın ihtiyat görevine çağrılması nedeniyle işgücü sıkıntısı yaşadı. Hükümetin tahminlerine göre GSYH geçen yıl sadece yüzde 0,4 arttı ve İsrail yavaş büyüyen gelişmiş ekonomilerden biri haline geldi. 2025'te bir toparlanma olacak ancak kemer sıkma önlemleri nedeniyle bu toparlanma sınırlı kalacak.
