Portekiz elektrik krizi için Fransa'yı suçladı

Portekiz, geçen ay yaşanan elektrik kesintisinin ardından, Fransa'nın yeni bağlantılar konusunda gecikmesinin İber Yarımadası’nı savunmasız bıraktığını iddia ederek, sınır ötesi elektrik bağlantıları konusunda Fransa'ya baskı yapması için Avrupa Komisyonu'na başvuracak.

İspanya'da başlayan ve Portekiz'in elektrik sistemini devre dışı bırakan feci kesinti, Fransa ile elektrik ticareti için ara bağlantılar konusunda uzun süredir devam eden gerilimleri yeniden alevlendirdi. Madrid, 28 Nisan'daki elektrik kesintisinin nedenini henüz tespit edemedi ancak bazı uzmanlar Fransa'ya daha fazla elektrik bağlantısının İspanya'yı daha büyük ve daha sağlam bir ağın parçası haline getireceğini ve ilk şoklara daha iyi dayanabileceğini savunuyor.

“Bu bir Avrupa meselesi”

Portekiz Enerji Bakanı Maria da Graça Carvalho Financial Times'a verdiği demeçte Fransa ve İspanya arasındaki yetersiz bağlantıların AB'nin iç pazarı önünde bir engel teşkil ettiğini ve bu nedenle Avrupa yasalarının Brüksel'e müdahale yetkisi verdiğini söyledi. Carvalho, “Hepimizin entegre olduğundan ve sorunların çözümünde birbirimize yardımcı olduğumuzdan emin olmak için Avrupa Komisyonu Başkanını da bu konuya dahil edeceğiz. Bu bir Avrupa meselesi, üç ülke arasındaki bir mesele değil” dedi. 

İber Yarımadası, AB'nin geri kalanıyla en düşük bağlantı seviyelerine sahip ve İspanya sisteminin çökmeye başlamasının ardından 28 Nisan'da daha geniş şebekeyi korumak için Fransa-İspanya elektrik bağlantıları otomatik olarak kesildi. Madrid yıllardır Paris'i iki ülke arasında daha fazla elektrik bağlantısı kurulmasına engel olmakla suçluyor ve Fransa'nın nükleer santrallerini daha ucuz İspanyol güneş ve rüzgar enerjisi akışından korumak istediğinden şüpheleniyor.

Portekiz’in şebeke işletmecisi RTE Başkanı Xavier Piechaczyk, “İspanya ile ara bağlantıları her zaman çok ciddi bir konu olarak ele aldık ve bu konuda Fransa ve Avrupa'nın taahhütleri var. Dolayısıyla Fransa'nın İspanya'yla ara bağlantılar konusunda itici bir güç olmadığını söylemek yanlış olur” ifadelerini kullandı. Piechaczyk, Fransa ve İspanya arasındaki ara bağlantı kapasitesini iki katına çıkararak 5 gigawatt'a yükseltecek olan ve 2028 yılında tamamlanması beklenen Biscay Körfezi üzerinden yeni bir bağlantı üzerinde çalışıldığını belirtti. Fransa'daki Landes ile İspanya'daki Navarre arasındaki olası bir bağlantıya ocak ayında ilk çalışmalar için 11 milyon euroluk bir AB hibesi verildi.

“Biyoçeşitlilik endişeleri yeni projeleri yavaşlatıyor”

Ancak Colombus Consulting'de enerji uzmanı olan Nicolas Goldberg, “Fransa'nın ara bağlantılar konusunda her zaman çok uzlaşmacı olmadığını” dile getirdi. Goldberg, Pirene dağlarındaki inşaatın etkisine ilişkin “güçlü biyoçeşitlilik endişelerinin” de yeni projeleri yavaşlattığını sözlerine ekledi.

İspanya Enerji ve Çevre Bakanlığı daha fazla enterkoneksiyonun bir “öncelik” olduğunu ve bu konuda Fransa ve Komisyon ile ortaklaşa çalıştıklarını söyledi. Komisyon 2015 yılında AB'nin tam entegre bir enerji piyasasına sahip olması gerektiğine karar vermesine rağmen bu hedefe henüz ulaşılamadı.

Carvalho, “Eğer iç pazarın ihlali söz konusuysa, Avrupa Komisyonu harekete geçebilir. Bunu bir iç pazar sorunu olarak ele almalıyız, çünkü Avrupa Komisyonu Fransa'ya bu ara bağlantıyı hızlandırması için baskı yapabilir” dedi. Komisyon geçmişte AB ülkeleri arasındaki şebeke bağlantılarıyla ilgili yasal işlemler başlatmıştı ancak İber Yarımadası’yla ilgili ya da iç pazar kurallarına atıfta bulunan herhangi bir işlem yapılmamıştı. Ancak bir AB yetkilisi Pireneler arasındaki enterkonnektörlerin “komisyon için bir öncelik” olduğunu söyledi.

İspanyol elektriği ithalatına sınırlama getiriyor

Portekiz, elektrik fiyatlarını artıran bir önlem olarak, kesinti sonrası İspanyol elektriği ithalatına sınırlama getirmeye devam ederken bile mücadeleyi Fransa'ya taşıyor. Portekiz, İspanyol güneş enerjisinin düşük maliyeti nedeniyle 28 Nisan sabahı elektriğinin yüzde 35'ini İspanya'dan ithal ediyordu.

İspanya Başbakanı Pedro Sánchez, ülkesinin yenilenebilir enerji kaynaklarına olan bağımlılığının yaygın elektrik kesintisinin sorumlusu olduğu yönündeki iddiaları reddetti. Brüksel 2002 yılında üye ülkelerin 2020 yılına kadar yerli üretimlerinin yüzde 10'una eşit bir elektrik ithalat kapasitesine sahip olmalarını ve bu rakamın 2030 yılına kadar yüzde 15'e ulaşmasını hedeflemişti. Madrid, Fransa-İspanya bağlantısının yüzde 3'ün altında olduğunu söylüyor.