Petrol şirketleri işten çıkarmalara ve yatırım kesintilerine gidiyor
Dünyanın en büyük petrol ve gaz şirketleri, yöneticiler uzun süreli düşük ham petrol fiyatlarına hazırlık yaparken, corona virüsün piyasaları çökertmesinden bu yana en hızlı şekilde işten çıkarmalar yapıyor, maliyetleri düşürüyor ve yatırımları azaltıyor. Chevron ve BP gibi şirketlerde sektör genelinde binlerce işten çıkarma yapıldı ve on milyarlarca dolarlık ek maliyet tasarrufu vaat edildi. Harcama planları kısıtlandı, bazı projeler askıya alındı veya satışa çıkarıldı, çünkü gruplar hesaplarını dengelemeye çalışıyor.
Fiyatlar üzerindeki baskı artacak
ABD kaya gazı endüstrisi özellikle ağır darbe aldı ve ConocoPhillips geçen hafta, durgunluğa tepki olarak personelini işten çıkaran son şirket oldu. Teksas'ta bağımsız bir üretici olan Latigo Petroleum'un başkanı Kirk Edwards, iş kayıpları hakkında “Bu sadece Conoco'nun sorunu değil. Bu tüm ABD petrol ve gaz endüstrisi için yanıp sönen kırmızı bir uyarı ışığı” dedi.
En büyük devlet enerji şirketleri bile bu durumdan etkilendi. Suudi Aramco, nakit elde etmek için bir boru hattı ağındaki 10 milyar dolarlık hisselerini sattı, Malezya'nın Petronas şirketi ise beş bin kişiyi işten çıkardı. Ham petrol fiyatları, 2022'de Rusya'nın Ukrayna'yı işgal etmesinin ardından ulaştığı zirveden bu yana yarı yarıya düştü. Hafta sonu OPEC+'nın, arz fazlası olacağına dair tahminlere rağmen üretimi artırmaya devam etme kararı, fiyatlar üzerindeki baskıyı artıracak.
Yatırım planlarını karşılayamazlar
Kartel, son beş ayda üretimi kısıtlama ve fiyatları destekleme stratejisinden, pazar payını geri kazanma ve ABD ve diğer OPEC dışı ülkelerdeki yüksek maliyetli rakiplerini ezme stratejisine geçti. Wood Mackenzie, jeopolitik bir şok yaşanmazsa, Brent ham petrolünün 2026'nın başlarında varil başına 60 doların altına düşeceğini ve birkaç yıl bu seviyede kalacağını tahmin ediyor.
60 doların altında bir fiyatla, büyük batılı petrol şirketlerinin hiçbiri yatırım planlarını ve yatırımcıların beklediği temettü ve geri alımları karşılayamaz. Morgan Stanley, gelecek aylarda geri alımlarını azaltmalarını beklerken, BP bunu çoktan yaptı. Bu arada borçlanma seviyeleri, üreticilerin borçlarını ödemelerine olanak tanıyan 2022 petrol patlamasından önceki seviyelere geri döndü.
Wood Mackenzie'ye göre küresel petrol ve gaz üretimine yönelik sermaye harcamalarının bu yıl yüzde 4,3 düşüşle 341,9 milyar dolara gerileyeceği tahmin ediliyor. Bu 2020'den bu yana yatırımlarda görülen ilk yıllık düşüş olacak. ABD Enerji Enformasyon İdaresi geçen ay, ABD'deki sermaye yatırımlarındaki yavaşlamanın, dünyanın en büyük petrol üreticisi ülkesinde üretimin 2021'den bu yana ilk kez düşmesine neden olacağını açıklamıştı.
Binlerce kişi işten çıkarılıyor
ABD endüstrisinin merkezi ve dev petrol üreticisi Permian Havzası'nın bulunduğu Teksas'ta bunun insani sonuçları çok ağır. ConocoPhillips CEO'su Ryan Lance, çalışanlarına her dört kişiden birinin, yani 3 bin 250 kişinin Noel'e kadar işsiz kalacağını söyledi. Chevron'un 8 bin kişilik işten çıkarma süreci şubat ayından beri devam ediyor. Her iki şirket de büyük satın almaların ardından kapsamlı yeniden yapılandırmalar gerçekleştiriyor ve bu kesintileri denetlemek için yönetim danışmanları tutuyor. Chevron CEO'su Mike Wirth geçen ay, “En fazla insan için en fazla işi korumanın yolu rekabet gücümüzü korumak. Kendi geleceğimizi kontrol altına almalıyız” dedi.
İngiltere'de BP, ocak ayında hissedarların getirisini artırmak amacıyla 4 bin 700 kişiyi işten çıkaracağını açıkladı. Analistler, ExxonMobil'in düşük borcu ve 2025'in ilk yarısında 14 milyar doları aşan serbest nakit akışı sayesinde petrol devleri arasında en iyi konumda olduğunu söylüyor. Büyük petrol şirketleri ayrıca dış kaynak kullanımı ve yeni teknolojilere yöneliyor. İdari, muhasebe ve vasıflı mühendislik işleri Hindistan gibi ülkelere taşınırken, yapay zeka daha az kaynakla daha fazlasını yapma fırsatları sunuyor.
Enerji veri şirketi Enverus'tan Andrew Gillick, “YZ, operatörlere zorlu bir pazarda optimizasyon için yeni yollar sunuyor. Daha fazlası da gelecek” dedi. Dallas Fed’e göre birkaç yıldır Avrupalı rakiplerinden daha iyi performans gösteren ABD'li üreticiler, özellikle kaya petrolünün ekonomik koşullarına maruz kalmaktadır. Bu koşullar altında, sondaj şirketlerinin kar elde edebilmesi için varil başına 65 dolarlık bir fiyat gerekli. Bu fiyat, Orta Doğu'daki petrol sahaları veya birçok açık deniz sahasından daha yüksektir.
Veri sağlayıcı Primary Vision ve Baker Hughes'un araştırmasına göre sondaj kulesi ve hidrolik kırma ekibi sayısı son dört yılın en düşük seviyesine geriledi. Sektöre yatırım yapan özel sermaye grubu Marauder Capital'in genel müdürü Roe Patterson şunları söyledi: Yerli petrol üreticileri, gümrük vergilerinden kaynaklanan maliyet artışları ve OPEC'in üretim artışları nedeniyle zayıf fiyatlar nedeniyle sondaj ve sermaye harcamalarını sürdürmek için zorlanıyor ve bu da iş kayıplarına neden oluyor. Sorun şu ki, ülke gelecekte buna ihtiyaç duyduğunda yerli petrol üretimimiz olmayabilir.
