Microsoft OpenAI ilişkisi kopma noktasına yaklaşıyor

Yapay zeka dünyasının en etkili ortaklıklarından biri olan OpenAI ile Microsoft iş birliği, derinleşen anlaşmazlıklar nedeniyle ciddi bir kriz yaşıyor. OpenAI, Microsoft’un kendi teknolojileri üzerindeki hâkimiyetini azaltmak ve şirketin kâr amaçlı bir yapıya dönüşümünü onaylamasını sağlamak istiyor. Ancak müzakereler öyle bir noktaya geldi ki, OpenAI yöneticileri Microsoft’u rekabete aykırı davranmakla suçlamayı ve düzenleyici kurumlara başvurmayı tartışıyor.

OpenAI, Microsoft’un dönüşüm sürecine onay vermesini, yeni yatırım alabilmenin ve halka arz sürecine gidebilmenin ön şartı olarak görüyor. Şirket, yıl sonuna kadar kamu yararına çalışan bir şirketten (public-benefit corporation) kâr amaçlı bir yapıya dönüşmezse 20 milyar dolarlık fonlama şansını kaybetme riskiyle karşı karşıya.

Antitröst kartı masada

Konuya yakın kaynaklara göre OpenAI yönetimi, Microsoft’un rekabeti sınırlayan uygulamalarını gündeme getirerek ABD’li düzenleyici kurumlara başvurmayı ve gerekirse kamuoyuna açık bir kampanya başlatmayı değerlendiriyor. Bu olasılık, altı yıllık OpenAI-Microsoft ilişkisini temelinden sarsabilecek bir kırılma yaratabilir.

İki şirket, uzun yıllar boyunca teknoloji dünyasının en prestijli ortaklıklarından biri olarak görüldü. Microsoft, 2019’da OpenAI’ye yaptığı 1 milyar dolarlık yatırımla süreci başlatmış, karşılığında Azure bulut sistemi üzerinden OpenAI’nin yazılımlarını satma hakkını almıştı. Ayrıca, OpenAI teknolojilerine ayrıcalıklı erişim hakkı kazanan Microsoft, şirketin ana bilgi işlem sağlayıcısı konumuna da gelmişti.

Yapay zekada iş birliğinden rekabete

Günümüzde ise bu iki dev şirket, bireysel kullanıcılar için sohbet botlarından kurumsal yapay zeka araçlarına kadar birçok alanda doğrudan rekabet hâlinde. Microsoft’un GitHub Copilot adlı yapay zeka kodlama ürünü, doğrudan OpenAI çözümleriyle yarışıyor. OpenAI, bu rekabet nedeniyle Microsoft’un yeni satın aldığı kodlama girişimi Windsurf’ün fikri mülkiyetine erişmesini istemiyor.

OpenAI ayrıca, The Wall Street Journal’ın çatı kuruluşu olan News Corp ile bir içerik lisanslama anlaşmasına da sahip.

Hisseler ve kontrol savaşı

Taraflar arasındaki bir diğer anlaşmazlık noktası, dönüşüm sonrası OpenAI’de Microsoft’un ne kadar pay sahibi olacağı. Microsoft daha büyük bir hisse isterken, OpenAI bu talebe direniyor. Konuya yakın kişiler, bu pazarlığın gelecekteki yönetişim ve ticari kontrol açısından kritik olduğunu belirtiyor.

OpenAI, dönüşümle birlikte yalnızca yapısını değiştirmeyi değil, aynı zamanda başka bulut hizmeti sağlayıcılarıyla da çalışarak daha geniş müşteri tabanına ulaşmayı ve daha fazla bilgi işlem kaynağına erişmeyi hedefliyor.

Microsoft ise, OpenAI’nin modelleri insan benzeri genel zekaya (AGI – Artificial General Intelligence) ulaştıktan sonra da teknolojiye erişim hakkını sürdürmek istiyor. Mevcut anlaşma, AGI eşiğine ulaşıldığında iş birliğinin sona ermesini öngörüyor. Ancak AGI’nin ne zaman, nasıl ya da gerçekten mümkün olup olmayacağı konusundaki belirsizlik, bu maddeyi tartışmalı hale getiriyor.

Biden yönetimi denetliyor

OpenAI ile yaşanan bu gerilimler, Microsoft’un son dönemde artan antitröst baskılarıyla birleşmiş durumda. ABD Federal Ticaret Komisyonu (FTC), geçen yıl Microsoft’un OpenAI yatırımı da dahil olmak üzere büyük teknoloji şirketlerinin yapay zekaya yönelik stratejik yatırımlarını incelemeye almıştı.

Bu gelişmeler, yalnızca iki şirketin ilişkisinin değil, aynı zamanda küresel yapay zeka sektörünün yapısal geleceğinin de yeniden şekillenebileceğine işaret ediyor.