Güney Kore demokrasisi stres testinden geçti

Bu, tarihteki en kısa süreli sıkıyönetim uygulamalarından biri olarak kayıtlara geçecek. Güney Kore Devlet Başkanı Yoon Suk Yeol'un salı gecesi askeri yönetim ilan etmesi ve ardından geri adım atması arasında sadece altı saat var. Derin bölünmelere rağmen halk, başkanın kararını reddetmek için hızla birleşti. Siviller sokaklarda protestolar düzenlerken ve Kore medyası eleştirilerini sürdürürken Parlamento oybirliğiyle tasarıyı reddetti. Güney Kore şimdilik demokrasisi için şok edici bir stres testine dayanmış durumda. 

Demokrasi rüştünü ispat etti

Olağanüstü ekonomik dönüşümü ve siyasi liberalleşmesiyle örnek gösterilen Hint-Pasifik bölgesindeki önemli bir Batı müttefiki için demokrasinin rüştünü ispat etmiş olması memnuniyet verici bir durum. Yine de Yoon'un güvenilmeyen kararı ülkeyi son on yılların en kötü anayasal krizine sürükledi. Salı gecesi kaotik sahneler yaşandı. Yüzlerce asker Ulusal Meclis binasına akın etti. Kamuoyunda ise bir darbe girişimi mi yoksa sadece bir siyasi tiyatro mu yaşandığı konusunda kafa karışıklığı hüküm sürüyordu.

Bir leke olarak kalacak

Yatırımcıların korkuya kapılması, mali yetkililerin piyasalar için sınırsız likidite desteği sözü vermesine yol açtı. Yoon'un sıkıyönetim denemesi kısa sürmüş olsa da, bu olay ülkenin demokratik sicilinde uzun süreli bir leke olarak kalacaktır. Bu sıkıyönetim açıklaması, planı olmayan, çaresiz ve çıkarcı bir liderin eylemi gibi görünüyor. Yoon ulusal bir yayında bu kararına, Güney Kore’yi devlet karşıtı güçlenlerden arındırmayı ve ülkeyi normalleştirmesi gerektiğini iddialarını neden gösterdi.

Yoon bu kararıyla muhalefet partilerini Kuzey Kore'ye sempati duymakla suçlayarak, ülke siyasetinde uzun süredir devam eden bir bölünmeyi yansıttı. Partisi, muhalefet ve siviller onun gerçek bir tehditle hareket etmediğini biliyordu. Başkanlığı bile tartışmalıydı. Sadece yüzde 0,73'lük bir oy farkıyla 2022'de başkanlığı kazandı. Muhalefetin kontrolündeki yasama organı ile sık sık karşı karşıya geldi. 

Görev süresi skandallarla dolu

Desteklediği bir dizi yasa oylanarak reddedildi. Geçen hafta muhalefetin bir hükümet bütçe tasarısında kesinti yapılması yönünde oy kullanmasıyla gerilim doruğa çıktı. Yoon, kesintilerin Güney Kore'yi bir “uyuşturucu cennetine” dönüştüreceğini iddia etti. Başkan belki de sıkıyönetim ilan ederek gündemini hayata geçirebileceğine dair bir kumar oynadı.  Kararında başka baskılar da rol oynamış olabilir. Görev süresi, aralarında eşinin de bulunduğu yolsuzluk skandallarıyla dolu. Yoon'un onaylanma oranı düşüktü. Muhalefet liderleri de kabine üyelerini ve savcıları görevden alma girişimlerinde bulunuyor. Siyasi felç ne yazık ki Güney Kore'de bir norm haline geldi.

Yatırımcıların endişeleri artacak

Başkanlık sistemi, devlet ve hükümet başkanına geniş yetkiler veriyor ancak onları tek bir dönemle sınırlıyor. Bu durum mikro yönetime ve veto yetkilerinin düzenli olarak kullanılmasına yol açtı. Başkan değişiklikleri genellikle politikada keskin dönüşlerle birlikte oluyor. Geçmişte bazı Kore devlet başkanları da kovuşturma ve mahkumiyetlerle karşı karşıya kaldı. Yoon, Kore'nin uluslararası konumunu ve zor kazanılmış demokratik ilerlemesini tehlikeye attığı için sorumlu tutulmalıdır. Won ve Kore hisse senetleri ilk kayıplarının bir kısmını geri almış olsa da, bu hafta yaşananlar yatırımcıların Güney Kore'nin ekonomik beklentileri ve istikrarına ilişkin mevcut endişelerini arttıracaktır. 

Milletvekilleri haklı olarak Başkan'ın görevden alınması için bu hafta içinde oylanacak bir önerge sundular. Başkan'ın pozisyonunun savunulamaz olduğu da açık. Yoon'un eylemlerine yönelik kamuoyu ve kurumsal tepkiler Kore demokrasisinin sağlam olduğunu gösterdi. Bu test anı, şimdi ulusun bu temeller üzerine daha da sağlam bir yapı inşa etmek için ihtiyaç duyduğu uyandırma çağrısını sağlamalı.