Güneş Sistemi’nin sınırında yeni bir dev: 25 bin yılda tur atan gizemli gök cismi keşfedildi

New Jersey’deki Institute for Advanced Study bünyesindeki astronomlar, Pluto’dan iki kat daha uzak bir mesafede Güneş’in çevresinde dönen yeni bir gök cismi keşfetti. 2017 OF201 olarak adlandırılan bu nesne, optik teleskoplarla gözlemlenen en uzak gökcisimlerinden biri olarak kayıtlara geçti. Güneş çevresindeki turunu yaklaşık 25.000 yılda tamamlayan bu cisim, dış Güneş Sistemi’nde keşfedilebilecek daha pek çok nesnenin habercisi olabilir.

Tahminlere göre, 2017 OF201’in çapı yaklaşık 700 kilometre. Pluto’nun 2.377 kilometrelik çapıyla karşılaştırıldığında daha küçük olsa da, eğer bu büyüklük radyo teleskoplarıyla doğrulanırsa, son on yılda keşfedilen en büyük dış Güneş Sistemi cismi olacak. Nesne, Neptün’ün ötesindeki buzlu cisimleri tanımlayan “aşırı” trans-Neptün nesnesi (TNO) sınıfına giriyor. Bu sınıfta bugüne kadar bilinen en büyük cisimler sırasıyla Eris, Pluto, Haumea, Makemake ve Gonggong olmuştu.

Keşif, Şili’deki Cerro Tololo Dağı’nda yer alan Dark Energy Camera ve Hawaii’deki Mauna Kea’daki Kanada-Fransa-Hawaii Teleskobu tarafından yedi yıl boyunca çekilen 19 farklı görüntü üzerinden gerçekleştirildi.

Yörüngesi kadar geçmişi de sıra dışı

2017 OF201’in büyüklüğü kadar dikkat çeken bir diğer özelliği de aşırı yörüngesi. Institute for Advanced Study’den Sihao Cheng’in açıklamasına göre, nesnenin Güneş’e en uzak noktası (afelion), Dünya’nın yörüngesinden 1.600 kat daha uzak. Buna karşılık Güneş’e en yakın olduğu nokta (perihelion), Dünya’nın yörüngesinden 44,5 kat daha uzakta ve Pluto’nun yörüngesine benziyor.

Bu aşırı yörünge, gök cisminin kaotik bir geçmişe sahip olabileceğini düşündürüyor. Araştırmacılardan Yang’a göre, nesne büyük olasılıkla dev bir gezegenle yakın bir karşılaşma yaşamış ve bu karşılaşma sonucunda geniş bir yörüngeye fırlatılmış. “Muhtemelen önce Güneş Sistemi’nin en dış bölgesi olan Oort Bulutu’na sürüklendi, ardından tekrar içeri döndü” değerlendirmesini yaptı.

Daha fazlası yolda olabilir

2017 OF201, Güneş Sistemi’nin Neptün ötesinde yer alan Kuiper Kuşağı’nda bulunuyor. Uzun süre büyük nesneler bakımından fakir olduğu düşünülen bu bölgenin aslında çok daha zengin olduğu ortaya çıkıyor. Bu nesne, yörüngesinin yalnızca yüzde 1’inde iç Güneş Sistemi’ne yeterince yaklaştığı için tespit edilebildi. Cheng, “Bu tek bir nesnenin varlığı, benzer boyutta ve yörüngede hareket eden yüzlerce cismin daha var olabileceğine işaret ediyor” dedi. “Teleskop teknolojisi ilerlese de, Güneş Sistemi’miz hakkında hâlâ keşfetmemiz gereken çok şey var.”

Kuiper Kuşağı’ndaki arayış devam ediyor

2004 yılında bilim insanları, Kuiper Kuşağı’nın ötesinde 11 yeni nesne keşfettiklerini açıklamıştı. Bu nesneler, 2006’da fırlatılan ve 2015’te Pluto yakın geçişi yapan New Horizons uzay aracı için hedef belirlemek amacıyla Hawaii’deki Subaru Teleskobu ile yürütülen çalışmalar sırasında tespit edilmişti. New Horizons şu anda Kuiper Kuşağı’nı araştırmaya devam ediyor.