Fransa’nın yeni başbakanı Francois Bayrou

Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, hükümetin güven oylamasında düşmesi sonrası ülkenin yeni başbakanı olarak Francois Bayrou'yu atadı. 73 yaşındaki merkez sağ siyasetçi Bayrou'nun gelecek günlerde kabinesini Macron’a sunması bekleniyor. Bayrou 2022’den bu yana ülkenin dördüncü başbakanı oldu.

Bayrou'nun kuracağı yeni hükümetin ülkenin 2025 bütçesini hızla şekillendirmesi gerekecek.

Kimdir?

73 yaşındaki François Bayrou, Fransa'da merkez bir parti olan Demokrat Hareket'in (Mouvement Démocrate) kurucusu ve lideri. Ayrıca kendisi Macron'un uzun dönemdir yakınında olan bir isim.

Sağ merkezci olan Bayrou, 2002, 2007 ve 2012 cumhurbaşkanlığı seçimlerinde adaydı. Bayrou, 1993'ten 1997'ye kadar üç ardışık hükümette Milli Eğitim Bakanı olarak görev yaptı. Ayrıca 1986'dan 2012'ye aralıklarla Ulusal Meclis üyeliği yaptı.

1999’dan 2002’ye kadar Avrupa Parlamentosu üyeliği yapan Bayrou, 2014’ten beri de Pau belediye başkanıydı.

Bayrou'nun 2017 Fransa başkanlık seçimlerinde aday olacağı spekülasyonları yapılmıştı, ancak seçimlere katılmamaya ve Emmanuel Macron'u desteklemeye karar verdi. Macron seçimleri kazandıktan sonra Bayrou'yu, Édouard Philippe'in başkanlığındaki hükümette Adalet Bakanı olarak atadı. Ancak 21 Haziran 2017'de, MoDem'in Parlamento asistanlarını usulsüz şekilde işe aldığı iddialarıyla ilgili başlatılan bir soruşturma nedeniyle hükümetten istifa etti.

Kendini "kırsalın adamı" olarak tanımlayan Bayrou, Bordères, Pyrénées-Atlantiques köyünde doğmuş ve çiftçi bir ailenin oğlu.

Bayrou, gençliğinde kekemelik problemi yaşamış ve bu yüzden yedi yıl konuşma terapisi almış. Pau'da eğitimi başlayan Bayrou, Bordeaux Montaigne Üniversitesi’nde edebiyat okumuş.

Bayrou, 1971'de Élisabeth Perlant ile evlenmiş ve çiftin Hélène, Marie, Dominique, Calixte ve Agnès adlarında beş çocuğu oldu. Bayrou politika kariyerine başlamadan önce Béarn'da tarih öğretmenliği yaptı. Ayrıca, Fransa Kralı IV. Henry hakkında bir kitap da dahil olmak üzere siyaset ve tarih üzerine birkaç kitap yazdı. Hobisi ise at yetiştiriciliği. Katolik inancını sürdürse de Fransa'nın laiklik sistemini güçlü bir şekilde destekliyor.

Siyasi hayatı

Bayrou, gençliğinde şiddet karşıtı hareketlerde aktifti ve Gandhi'nin öğrencisi Lanza del Vasto'yu takip etti. 1982'de Pyrénées-Atlantiques Bölgesi Genel Konseyi'ne seçildi ve 1986'da Fransız Ulusal Meclisi'ne girdi. 1993'te Edouard Balladur'un hükümetinde Eğitim Bakanı oldu. Özel okullara yerel yönetimlerin destek vermesini öngören bir reform önerdi ancak bu, büyük protestolara yol açtı ve Anayasa Mahkemesi tarafından iptal edildi.

1997'de UDF başkanı oldu ve partiyi küçük partilerden oluşan bir birlikten birleşik bir partiye dönüştürdü. François Bayrou, 2002'de UDF'nin Rally for the Republic (RPR) ile birleşerek Union for a Popular Movement’ı (UMP) oluşturma teklifini reddetti. Bu kararı, birçok UDF üyesinin UMP'ye katılmasına neden oldu. Bayrou, UMP liderliğindeki hükümeti ve Fransa'daki iki partili sistemi eleştirdi. Çoğulcu bir sistem çağrısında bulunarak diğer partilerin de katkıda bulunması gerektiğini savundu.

François Bayrou, 2007'deki cumhurbaşkanlığı seçiminde yeniden aday oldu. İlk turda, Nicolas Sarkozy ve Ségolène Royal arasında bir yarış beklenirken, Bayrou’nun Şubat ayında artan desteği bu durumu karmaşıklaştırdı. Ancak Bayrou, üçüncü sırada yer aldı ve oyların yüzde 18,57’sini aldı. Bu, UDF'nin 1981'den bu yana en iyi performansı oldu.

François Bayrou, 2007 seçimlerinin ardından Demokratik Hareket (MoDem) adlı yeni bir merkez parti kurdu. Ancak UDF'deki çoğu politikacı Bayrou'yu takip etmeyerek UMP ile ittifak kurmayı vaat eden Yeni Merkez partisini oluşturdu. UDF'nin taban üyelerinin çoğu ise Bayrou'yu destekleyerek MoDem'e katıldı. Haziran 2007’deki genel seçimlerde MoDem yüzde 7,6 oy aldı, ancak sadece dört sandalye kazandı. MoDem’in kurulmasıyla birlikte 30 Kasım’da UDF resmen dağıldı.

François Bayrou, 2012'de üçüncü kez cumhurbaşkanlığına aday oldu. Ağustos 2011'de yayınladığı kitabında ekonomik krizin nedenlerini ve öncelikli hedeflerini açıkladı. Kampanyası üretim ve eğitimi temel aldı. Destekçileri arasında tanınmış politikacılar ve yazarlar yer aldı. Ancak, ilk turda 2007 seçimlerindeki oylarının yarısını alarak elendi ve ikinci turda François Hollande'ı destekledi.

Bayrou, 2017'de cumhurbaşkanlığı seçimlerine aday olmadı ve En Marche!'ın adayı Emmanuel Macron'u destekledi. Bu ittifak, Bayrou'nun "temiz hükümet yasası" önerisine Macron'un destek vermesi üzerine kuruldu. 17 Mayıs 2017'de Adalet Bakanı olarak atandı ancak 35 gün sonra istifa etti.

Ne olmuştu?

Fransa Başbakanı Michel Barnier, 2 Aralık'ta 2025 bütçesini Meclis'te oylama yapılmadan geçirmesini sağlayan Anayasa maddesini devreye koymuştu. Başbakan'ın bu adımına tepki gösteren sol ittifak Yeni Halk Cephesi (NFP) 3 aylık hükümete karşı gensoru önergesi sunmuştu.

NFP liderliğinde sunulan ve faşist Ulusal Birlik (RN) partisinin de desteklediği iki farklı gensoru önergesi Meclis Genel Kurulu'nda görüşülmüştü. Ulusal Meclis'te yapılan oylamada 331 milletvekili gensoru önergesine destek vermişti. Böylece hükümeti düşürmek için gerekli olan 288 milletvekili sayısına ulaşılmıştı.

Anayasaya göre Macron'un istediği kişiyi başbakan atama yetkisi bulunuyor. Ancak siyasi geleneklere göre başbakan seçimlerde en çok oyu alan parti ya da ittifaktan seçiliyor. Macron, temmuz seçimlerinde en fazla oyu elde eden solcu NFP ittifakı yerine meclisin en küçük siyasi partilerinden Cumhuriyetçiler'den (LR) Barnier'yi 5 Eylül'de başbakan atamıştı.