Fed'in önündeki zorlu yol: Belirsizlik ve siyasi baskılar

ABD Merkez Bankası’nın bu sene cumartesi günü sona eren yıllık Jackson Hole sempozyumu gergin bir atmosferde geçti ve Fed’in önündeki yolun ne kadar zorlu olduğunu ortaya koydu. Cuma günü Fed Başkanı Jerome Powell yaptığı açılış konuşmasında, Fed'in eylül ayındaki bir sonraki politika toplantısında faiz indirimi yapacağını işaret etti. Ancak bunun doğru bir karar olup olmadığı konusunda yetkililer arasında açık bir görüş ayrılığı var. Powell, ekonominin Fed yetkililerine “zorlu bir durum” yarattığını belirtti.

Ethereum dört yıl sonra ilk kez rekor kırdı

ABD merkez bankası yetkilileri, hala yüzde 2'lik hedeflerinin üzerinde olan ve yükselişini sürdüren enflasyon ve zayıflama belirtileri gösteren işgücü piyasası ile mücadele ediyor. Politikayı zıt yönlere çeken bu tedirgin edici gerçeklik, her bir faktörün gelecek aylarda nasıl gelişeceğine dair yüksek derecede belirsizlikle daha da kötüleşiyor.

Chicago Fed Başkanı Austan Goolsbee konferansın sırasında verdiği röportajda, “Bazı çelişkili durumlarla karşı karşıyayız ve ortam zorlu. Merkez bankasının en zor görevi, geçiş dönemlerinde doğru zamanlamayı yakalamaktır” diye konuştu. 

Siyasi faktörler

Konferans ayrıca Fed üzerinde baskı oluşturan siyasi faktörleri de vurguladı. ABD Başkanı Donald Trump, şimdiye kadar onun reform girişimlerinden kaçan en önemli federal kurum olan Fed üzerinde gölgesini hissettirmek istediği için, bu baskılar önümüzdeki aylarda daha da yoğunlaşacak gibi görünüyor. Powell cuma sabahı konuşmasını yaparken Trump, Fed yetkilisi Lisa Cook'un son zamanlarda mortgage dolandırıcılığı yaptığı iddiaları nedeniyle istifa etmemesi halinde onu kovacağını söyledi. Bu, Trump'ın faiz oranlarının düşürülmesi için ısrarla baskı yaparken, yönetimin Fed'e çeşitli açılardan baskı uygulamak için yaptığı son girişim.

Etkinliğin güvenliği son yıllara kıyasla belirgin şekilde artırılmıştı ve bu da toplantıdaki gerginliği artırdı. Polisler ve güvenlik ekipleri, bazıları askeri tarzda üniforma giymiş ve silahlı olarak, sürekli olarak hazır bulunuyorlardı. Cuma sabahı erken saatlerde polis memurları, Trump destekçisi ve Fed muhalifi James Fishback'i, Cook ile otelin lobisinde yüzleşip mortgage tartışmasıyla ilgili sorularını bağırarak dile getirdikten sonra uzaklaştırmak zorunda kaldı.

Faiz kararı

Powell, Fed başkanlığı görevinde muhtemelen son Jackson Hole konuşmasında, ekonomiden gelen belirsiz sinyalleri ayrıntılı olarak anlattı. Fed Başkanı, “Gümrük vergilerinin fiyatlar üzerindeki etkisi artık görünür hale gelmiş olsa da bunun enflasyonu daha kalıcı bir şekilde yeniden alevlendireceği konusunda hala soru işaretleri var” dedi. İşgücü piyasasının mevcut durumunu “ilginç” olarak nitelendirdi.

Bu belirsizliklere rağmen Powell, Fed'in 16-17 Eylül toplantısında faiz indirimi kapısını araladı ancak bu, geçen yılki konferansta olduğu kadar net bir sinyal değildi. O zamanlar işgücü piyasası kötüye gidiyordu ancak enflasyon endişeleri azalmıştı ve birçok politika yapıcı faiz indirimi konusunda hemfikirdi. Bu yıl ise destek o kadar güçlü değil.

Son veriler, enflasyonun Fed'in yüzde 2 hedefinin üzerinde durduğunu gösterirken, bazı önlemler fiyat baskılarının gümrük vergilerinden doğrudan etkilenmeyen ürün ve hizmetlere de sıçrayabileceğini işaret ediyor. Bu arada, yaz aylarında istihdam önemli ölçüde yavaşlarken, düşük işsizlik oranı gibi diğer işgücü piyasası göstergeleri daha istikrarlı bir tablo çiziyor.

Ekonominin nasıl gelişeceğine dair net bir görüş bulunmadığından, politika yapıcılar arasında nasıl hareket edileceğine dair anlaşmazlıklar artıyor. Zaten, Fed'in temmuz toplantısında yetkililer faiz indirimine gitmediğinde iki yetkili karşı oy kullandı. Eylül ayında faiz indirimi yapılırsa, diğerleri de ters yönde karşı oy kullanabilir.

Trump, Fed'deki boş pozisyonlara yeni yetkililer atarken ve Powell'ın başkanlık görevi mayıs ayında sona ererken, gelecek aylarda politika anlaşmazlıkları artabilir. Trump, ocak ayında sona erecek Fed yönetim kurulundaki boş pozisyonu doldurmak için, Ekonomi Danışmanları Konseyi başkanlığını yürüten Stephen Miran'ı şimdiden atadı.

Yetkililer arasındaki gerginlik

Fed yetkilileri arasındaki uyuşmazlık, merkez bankasının Beyaz Saray'ın yoğun incelemesine maruz kaldığı bir dönemde ortaya çıktı. Bu konu, resmi konferans oturumlarında açıkça tartışılmasa da  kahve molalarında, yemeklerde ve oturum aralarında konuşulmaya başladı.

Harvard Üniversitesi ekonomi profesörü ve konferansa sık sık katılan Karen Dynan, merkez bankacılarının siyasetle ilgili tartışmalara girmek istememelerine şaşırmadığını söyledi. Yine de konferansın büyük resimde ekonomik sorunlara nasıl yaklaşılması gerektiğine dair bir örnek oluşturduğunu belirtti. Dynan, “Bu yıl, önde gelen uzmanlar tarafından iyi ekonomi temelli bir dizi makale yayınlanmış olması özellikle anlamlı geliyor. Bunlar, kişinin sezgileriyle veya sadece çevresindeki insanlarla konuşarak çözülebilecek sorunlar değil. Bu tür bir uzmanlığa gerçekten ihtiyaç var” dedi. 

Küresel etki

Powell'ın cuma sabahı dünyanın dört bir yanından gelen ekonomistler ve yetkililer tarafından ayakta alkışlanarak karşılanmasıyla açıkça ona gösterilen takdiri gözler önüne serdi. Bu durum, bu yıl ilk kez olan bir şey değildi. Onlar için Fed'in bağımsızlığı sadece bir ilke meselesi değil, aynı zamanda pratik bir mesele, çünkü Washington'da alınan kararların kaçınılmaz olarak çok daha geniş bir alana yayılan sonuçları var. Powell'ın açıklamalarının ardından euro dolar karşısında yüzde 1 değer kazandı ve zaten gelecek yıl yüzde 1,6'ya düşeceği öngörülen Euro Bölgesi enflasyonuna aşağı yönlü riskler ekledi.

Peterson Uluslararası Ekonomi Enstitüsü'nün kıdemli araştırmacısı ve Uluslararası Para Fonu'nun eski baş ekonomisti Maurice Obstfeld, euro bölgesi ve diğer ekonomiler hakkında, “Eğer bir indirim olursa ve bu indirim ABD'nin büyümesinin yavaşladığını yansıtıyorsa, ABD'nin büyüklüğü göz önüne alındığında, bu muhtemelen bu ülkeler için de büyümenin yavaşlayacağı anlamına gelir” dedi.