Elon Musk ABD’de hava trafiği kontrolüne el atmak istiyor

ABD genelinde eski bakır tellerden oluşan bir ağ, havaalanı kontrol kulelerini radarlara ve hava gözlem istasyonlarına bağlayarak hava trafik kontrolörlerinin iletişim kurmasına ve uçakların gitmeleri gereken yere güvenli bir şekilde ulaşmalarını sağlamak için ihtiyaç duydukları verileri almalarına yardımcı olur. Ancak onlarca yıllık bu sistem çökmeye başladı. Havaalanları telekomünikasyon arızaları nedeniyle uçakları yere indirmek zorunda kaldı. Şimdi, bir dizi ucuz atlatılan kazanın ve Washington’da 67 kişinin ölümüne neden olan şok edici bir havada çarpışmanın ardından, Trump yönetimi üzerinde hava güvenliği konusunda kamuoyunda artan korkuyu gidermek için baskı var. Yeni Ulaştırma Bakanı Sean Duffy, felaketten bir hafta sonra kamuoyuna yardımın yolda olduğu güvencesini verdi. Elon Musk ve SpaceX devreye giriyor.

Çalışanlar görevlendirildi

Milyarderin şirketinin, Washington'daki felakette bir rol oynamamış olmasına aldırmadan, FAA'nın telekom sisteminin hızlandırılmış bir şekilde yükseltilmesi için kullanılabileceği belirtiliyor. Verizon'un tüm bu bakır kabloları yıldırım hızında fiber optik kablolarla değiştirmek için 2.4 milyar dolarlık, 15 yıllık bir sözleşmeye sahip olduğunu bir kenara bırakıyoruz. Bloomberg'e göre FAA'da görevli bir SpaceX mühendisi, kurumun çalışanlarına Musk'ın şirketin Starlink uydu internet terminallerinden binlercesini konuşlandırmaları için bizzat talimat verdiğini söyledi.

Altyapısı uygun değil, deneyimi yok

Bu durum, Musk'ın Hükümet Verimlilik Departmanı'nın şu anda SpaceX'in birincil düzenleyicisi olarak hareket eden kurumun içinde yuvalanmasıyla bariz ve ciddi çıkar çatışmaları yaratıyor. Ama daha da önemlisi bu anlaşma hiç de mantıklı görünmüyor. Starlink uzak FAA tesislerini birbirine bağlamak için uygun olabilir ancak şu anda ajansın ülke çapındaki iletişim ağının omurgası olarak hizmet verecek bant genişliğine veya güvenilirliğe sahip değil. Ayrıca, SpaceX'in iletişim teknolojilerinin bir karışımını içeren bir çözüm için ana yüklenici olarak hizmet verme konusunda belirgin bir deneyimi yok.

Kritik testler gerekli

Quilty Space danışmanlık şirketinde hükümet işleri analisti olan Kim Burke Forbes'a verdiği demeçte, “Yedek katman ya da alternatif bağlantı sağlayıcı olarak Starlink mantıklı. Ancak SpaceX, FAA'nın karasal ağlarının tamamen elden geçirilmesine öncülük eder mi? Mümkün değil” dedi. Endişeler arasında en önemlisi: Uçuş Güvenliği Vakfı CEO'su Hassan Shahidi, FAA'nın Starlink sinyallerinin gecikme olarak bilinen seyahat süresi üzerinde önemli testler yapması gerekeceğini söyledi. “Güvenlik açısından kritik sistemlerde ağınızda bir kesinti ya da yavaşlık olmasını istemezsiniz. Hava trafik kontrolünün ihtiyaç duyduğu gerçek zamanlı bilgilerden bahsediyoruz.” diye konuştu. 

“Anlaşmayı devralmaya çalışmıyoruz”

FAA ve SpaceX yorum talebine yanıt vermedi. Forbes’ta bu makalenin yayınlanmasından sonra SpaceX, Musk'ın sosyal medya platformu X'te şirketin Verizon'un sözleşmesini devralmaya çalışmadığını ancak “Starlink'in havacılık güvenliği için uzun vadeli bir altyapı yükseltmesi olarak nerede hizmet verebileceğini” görmek için FAA ve L3Harris ile birlikte çalıştığını yazdı. Verizon, sözleşmesinin tehlikede olup olmadığı konusunda yorum yapmayı reddetti. Sözcü Richard Young e-posta yoluyla yaptığı açıklamada, “Güvenli, emniyetli ve işleyen bir hava trafik kontrol sistemine güvenen Amerikalıları korumak her zamankinden daha önemlidir ve geliştirmelerimiz bunun gerçekleşmesine yardımcı olacaktır” dedi.

FAA, halihazırda kullandığı sistemlerin bakımını yapmak bir yana, hava trafik kontrol ve iletişim sistemlerini geliştirmek için onlarca yıldır mücadele ediyor. GAO'nun geçen yıl yayınladığı bir rapora göre kurum 138 hava trafik kontrol sisteminin yüzde 37'sinin bakımı için yeterli kaynağa sahip değil. Verizon'un veri yönetimi ve güvenliği ile yeni bir telekom ağının bakımını da içeren sözleşmesi, hava trafik yönetimini radar gibi yer tabanlı teknolojilerden uydu navigasyonu ve dijital iletişime dayalı bir sisteme geçirmeyi amaçlayan NextGen adlı on yıllık, milyarlarca dolarlık FAA programının yapı taşlarından birini oluşturuyor. Ancak telekom ağını inşa etme planları henüz kesinleşmiş değil. Ocak ayında kurumun yönetici yardımcılığından istifa eden Katie Thomson, FAA yönetiminin Verizon'un yeterince hızlı hareket etmediğinden endişe duyduğunu söyledi.

Thomson, FAA'nın Verizon yönetimini projenin “uygun kapsam ve kaynaklara sahip olup olmadığı” konusunda zorlamayı planladığını ancak endişelerin Verizon'un tamamen değiştirilmesi gibi radikal bir eylemi hak etmediğini söyledi. İhaleyi tekrar rekabete açmadan SpaceX'e vermek FAA kurallarını ihlal edecek ve Verizon'a dava açmak ve projeyi geciktirmek için güçlü gerekçeler sağlayacaktır.