Çin malı makinelere bağımlılık ABD'li üreticilerin maliyetlerini artırıyor

ABD Başkanı Donald Trump'ın Çin mallarına yönelik kapsamlı gümrük vergileriyle ABD imalatını canlandırma çabası bir engele takılabilir: Amerikan fabrikalarının Çin'den gelen makine ve bileşenlere bağımlılığı. Dünyanın en büyük iki ekonomisi aylardır tırmanan bir ticaret savaşına kilitlenmiş durumda. ABD'li yetkililer son zamanlarda Çin'e karşı tonlarını yumuşatmaya başlasa da Pekin meydan okumaya devam etti. Bu arada, üç haneli gümrük vergileri borsada hasara yol açtı ve küresel tedarik zincirlerini altüst etti.

Trump ticaret politikalarının ABD imalatının altın çağını başlatmak için gerekli olduğunu iddia etse de ticaret uzmanları ve şirketler geniş kapsamlı gümrük vergilerinin bazı sektörleri geri getirmeyi zorlaştırabileceğini söylüyor. ABD ekonomisi sadece oyuncaklar ve dizüstü bilgisayarlar gibi bitmiş ürünler için Çin'e bağımlı değil, aynı zamanda Amerikan fabrikalarında arabalardan elektroniğe kadar her şeyi yapmak için de Çin araçlarına bağımlı.

Ohio'daki Case Western Reserve Üniversitesi'nde ekonomist olan ve Biden yönetiminin sanayi stratejisinden sorumlu eski kıdemli danışmanı Susan Helper, “ABD makine sektörü genel olarak çok iyi durumda değil. Sektöre bağlı olarak, Çin kapasitenin büyük bir kısmına sahip” dedi. Gümrük vergileri nedeniyle endüstriyel makinelerin fiyatlarının artması, ticaret savaşının yol açtığı ekonomik kaos ve belirsizliğin sadece bir örneği olarak hem ABD ve Çin ekonomilerinin karşılıklı bağımlılığını hem de son yıllarda giderek küreselleşen tedarik zincirlerini yeniden konumlandırmanın zorluğunu vurguluyor.

Almanya’yla arasındaki farkı hızla kapattı

Helper, “Bir şeyler üretmemizi sağlayan şeyleri üretebilmek önemli. Ancak bu bir gecede olacak bir şey değil ve tarifeler tek başına bunu yapmayacak” diye ekledi. Son on yılda Çin'in makine endüstrisi küresel bir hakimiyete sahip oldu. Bir endüstri birliği olan Çin Makine Endüstrisi Federasyonu'na göre Çin'den yapılan makine ihracatı 2015 yılından bu yana iki kattan fazla artarak 2024 yılında 869 milyar dolara ulaştı. Almanya geleneksel olarak gelişmiş makinelerde lider olsa da uzmanlar Çin'in Avrupalı rakibiyle arasındaki farkı hızla kapattığını söylüyor.

ABD Uluslararası Ticaret Komisyonu'na göre Çin dünyanın en büyük makine ihracatçısı, ABD ise en büyük makine ithalatçısı ve Çin 2023 yılında ABD'nin makine ithalatının yüzde 17'sini karşıladı. Bu yüzde 17'lik rakam ABD'nin Çin menşeli aletlere olan bağımlılığını olduğundan az gösteriyor olabilir. Makineler de dahil olmak üzere birçok ürün için Çin'den yapılan doğrudan ithalat, tedarik zincirinin bu ülkeye olan maruziyetini tam olarak hesaba katmıyor çünkü makineler başka yerlerden ithal edilse bile Çin parçalarıyla üretilmiş olabiliyor.

İsviçre'deki IMD Business School'da profesör olan Richard Baldwin, gizli maruziyet adını verdiği bu olguyu incelemiştir. Araştırması, Çin'e en fazla gizli bağımlılığı olan ABD sektörlerinden birinin makine olduğunu gösteriyor. Baldwin, “Tüm dünyadaki her üretim merkezi büyük ölçüde Çin'in endüstriyel ara girdilerine bağlı” dedi ve Çin'in ABD'ye yaptığı ihracatın yaklaşık yüzde 40'ının nihai mal değil ara mal olduğunu ekledi. Bu kaçınabileceğiniz bir şey değil. 

ABD'li bir ticaret grubu olan Ekipman Üreticileri Birliği'ne göre rulmanlar ve dişliler gibi makine bileşenlerinin yanı sıra pompalar ve valfler içeren hidrolik sistemler yalnızca Çin'den tedarik edilebiliyor. ABD'li üreticiler için tedarik zincirindeki sıkıntılara bir yenisi daha ekleniyor: Pekin, savunma, sağlık ve teknoloji dahil olmak üzere çok çeşitli ABD endüstrileri için gerekli olan nadir toprak minerallerine yönelik ticaret savaşına yanıt olarak ihracat kısıtlamaları uyguladı.

Trump ABD'de daha fazla Çin yatırımı istediğinin sinyallerini vermiş olsa da gümrük vergileri ABD'de genişleme planları olan bazı Çinli üreticilerin yeniden düşünmesine yol açtı. Çinli şirketlere ABD'deki fabrika projelerinde yardımcı olan bir danışman olan John Ling, yeni gümrük vergileri nedeniyle gerekli girdileri ve makineleri makul bir fiyata tedarik etme konusunda çok endişeli olan Çinli şirketlerden duyumlar aldığını söyledi.

Ling, bir ABD fabrikası kurmak için gereken yatırımın bazı durumlarda iki katına çıkacağını ve Çinli şirketleri yeni ABD üretim üsleri kurmaktan caydırabileceğini belirtti. Maliyetlerin arttığını ifade eden Ling, bu nedenle bazı projelerin iptal edildiğini ya da ertelendiğini ifade etti.