Bireysel yatırımcı davranışlarını anlamak

Bu bağlamda, bireysel emeklilik fonları gibi sistemler, yatırımcılara çeşitli alternatifler sunması açısından dikkate değer. Türkiye’nin 1980’lerden itibaren yaşadığı bir çok ekonomik kriz, bireyleri bazı yatırım araçlarına yakınlaştırdı, bazı yatırım araçlarından ise uzaklaştırdı. Bu konuyla alakalı olarak yatırımcı davranışlarını doğru anlamak ve yönetmek önemli. Gelişmiş sermaye piyasası pratiklerinin Türkiye’de uygulamaya konulması, genellikle ciddi sakıncalar içeriyor. Çünkü gelişmiş piyasalardaki yatırımcı davranışları ve ekonomik ortam, Türkiye’nin özel koşullarından oldukça farklı. Dolayısıyla, yatırımcının davranışını ve tercihini yönlendiren stratejiler de bu farklılıklara göre şekillendirilmeli. Bu yazıda kısaca bireysel yatırımların yönlendirilmesinde ülkeye özgü bazı saptama ve öneriler sunacağım.

Türkiye’de bireysel yatırım kararları üzerine yapılan analizlerin büyük ölçüde ABD kaynaklı ders kitaplarına ve literatürüne dayanması büyük bir eksiklik. ABD ekonomisi, geniş bir sermaye piyasasına sahip olup halka açık şirketlerin piyasa değeri milli gelire oranla yaklaşık yüzde 200 seviyesinde. Buna karşın, bu oran Avrupa Birliği’nde yüzde 60, Türkiye’de ise sadece yüzde 30 civarında. Ayrıca ABD piyasalarında bireyler temel bir döviz kuru riskiyle karşılaşmazken Türkiye gibi çift paralı bir ekonomide yatırım kararları çok daha karmaşık hale geliyor.