Apple’ın yıllar önceki Hindistan kararı bugün gümrük vergilerinde avantaj sağladı

Hindistan'da montaj hatlarında çalışan kadınlar, Apple CEO’su Tim Cook’un yıllar önce hayata geçirdiği stratejinin bel kemiğini oluşturuyor. Cook, Çin’deki satışlar yavaşladığında Apple’ın Hindistan’ın büyüyen akıllı telefon pazarındaki konumunu güçlendirmeyi hedeflemişti. Bu erken adımlar, şimdi Apple’ı ABD ile Çin arasındaki artan ticaret rekabetine karşı iyi bir konuma getirdi. 2016 yılında Hindistan Başbakanı Narendra Modi ile Cook arasında gerçekleşen bir görüşmeden bir yıl sonra, Apple Hindistan’da küçük çaplı iPhone montajına başladı. Şirket daha sonra, ABD Başkanı Donald Trump’ın ilk döneminde Çin yapımı iPhone’lara gümrük vergisi tehdidinde bulunması ve ardından pandeminin Çin’deki iPhone üretimini yavaşlatmasıyla birlikte tedarikçilerini Hindistan’ı alternatif bir üretim merkezi olarak geliştirmeye zorladı.

Şirket, Çin dışında yeterli ölçek ve rekabetçi maliyetle iPhone montajı yapabilecek tek ülke olarak Hindistan’ı gördü. Hindistan’ın iPhone üretim kapasitesinin, gelecek iki yıl içinde faaliyete geçecek iki yeni üretim merkeziyle birlikte iki kattan fazla artması bekleniyor. Bu Apple’a ABD’ye gönderilecek iPhone’ların tedarikinde Çin yerine Hindistan’a daha fazla güvenme imkanı tanıyacak.

ABD'de satılanların çoğu Hindistan'dan geilyor

Cook geçen hafta yaptığı açıklamada, nisan-haziran çeyreğinde ABD’de satılan iPhone’ların çoğunun Hindistan’dan geldiğini söyledi. Apple’ın ABD’ye uzun vadeli tedarik planları hakkında detay vermedi. Şirket, son mali yılda iPhone gelirini 201 milyar dolar olarak bildirdi. Yıllar boyunca, Apple’ın iPhone’dan elde ettiği büyük kazanç, büyük ölçüde Çin’deki üretim ve satışlara bağlıydı. Çin’deki iPhone tedarik zincirinin iki on yıl boyunca inşa edilmesi, Cook’un en büyük iş başarısı olarak görülüyor. Bu yapı, şirketin en popüler cihazından trilyonlarca dolarlık değer elde etmesine yardımcı oldu.

Ancak Apple’ın otoriter bir ülke olan Çin’deki karlı konumu ve bu ülkeye olan bağımlılığı şirketin en zayıf noktası haline geldi. Çarşamba günü, Cook’un zorlu ticaret koşullarında yolunu bulma becerisi, Trump’ın Beyaz Saray Oval Ofisi’nde yaptığı duyuruyla yeniden ortaya çıktı. Trump, ülkeye yatırım yapan Apple ve diğer şirketlerin yeni küresel gümrük vergilerinden muaf tutulacağını açıkladı. ABD Başkanı'nın yanında duran Cook, ABD’ye 100 milyar dolarlık yatırım sözü verdi.

Apple’ın taahhüdü, Trump’ın iPhone’ların ABD’de üretilmesini istemesi yönündeki önceki talebinin gerisinde kaldı. Ancak bu, şimdilik koruma sağlamak için yeterli oldu. Apple yatırımcıları bu gelişmeye çarşamba günü olumlu tepki verdi ve şirketin piyasa değeri 200 milyar dolardan fazla arttı. Trump’ın Hindistan’a yönelik sert eleştirilerinin ardından orada uyguladığı yüksek vergiler, Cook’un Hindistan stratejisini giderek daha riskli hale getirmişti.

Trump'ın açıklamasının sonucu olarak Apple, Çin’den ithal edilen iPhone’larda yüzde 20 vergi ödemeye devam edecek ancak Hindistan’dan gelenlerde bu vergiden muaf olacak gibi görünüyor. Son dokuz yılda Hindistan, sıfırdan başlayarak Apple’ın dünya çapındaki iPhone üretiminin yüzde 14’üne kadarını gerçekleştirmeye başladı. TechInsights kıdemli analisti Abhilash Kumar’a göre bu oran bu yıl içinde iki katına çıkabilir.

Çin'e yetişebilir mi?

Yine de Hindistan’ın Çin’e yetişmek için daha fazla çaba göstermesi gerekiyor. Apple 2007'de ilk iPhone'u piyasaya sürdüğünde, Çin halihazırda yoğun bir üretim tedarik zinciri, yetenek ve altyapı ekosistemine sahipti. iPhone’un çıkışından sonraki on yıl içinde Çin yılda 200 milyondan fazla iPhone üretmeye başlamıştı. Hindistan’da ise Apple, hükümet düzenlemeleri, yetersiz altyapı ve iPhone’un içindeki karmaşık bileşenlerin hassas üretiminde tecrübesizlikle karşı karşıya.

Halan tüm iPhone montajlarının yaklaşık yüzde 80’inin yapıldığı Çin, Cook’un planlarını yavaşlatmaları için tedarikçilere perde arkasından baskı yaptı. Wall Street Journal'a konuşan kaynaklara göre Hindistan’da Çinli eğitim personeli sayısında azalma yaşandı ve makine sevkiyatlarında gecikmeler görüldü. Bu kişiler, tedarikçilerin bu engelleri aşmaya çalıştıklarını söyledi.

Tedarik zincirini çeşitlendiriyor

Apple, tedarik zincirini çeşitlendirmeye devam ediyor; örneğin, akıllı telefonların metal çerçevelerini Vietnam’da, kamera bileşenlerini Malezya’da ve bazı temel iPhone çiplerini ABD’de üretiyor. iPhone üretiminde uzmanlaşma yarışında, Hindistan parçalanmış siyasi sistemine rağmen nadir görülen bir amaç birliği sergiliyor. Ülke, on yıl öncesine göre daha iyi eğitimli ve teknolojiye hakim bir işgücüne sahip. Hindistan Elektronik, Bilgi ve Teknoloji Bakanı Ashwini Vaishnaw, “Ekosistemin iyi geliştiğini düşünüyoruz” dedi. Vaishnaw’a göre Hindistan’ın iPhone ihracatı mart ayında sona eren 12 aylık dönemde 17 milyar doları aştı.

Hindistan’ın bazı bölgeleri, Çin’in iPhone şehrin olarak bilinen Zhengzhou’daki üretkenliğe benzemeye başladı. Orada yüz binlerce işçi iPhone üretimi yapıyor. Sriperumbudur’daki Foxconn tesisinde, yüzde 80’i kadın olmak üzere yaklaşık 40.000 işçi üç sekiz saatlik vardiyada çalışıyor. Başlangıç seviyesindeki montaj işçileri için aylık maaşlar yaklaşık 200 dolardan başlıyor; bu, Çin’den daha düşük. Aynı iş için Çin’de başlangıç maaşları 700 ila 1.000 dolar arasında değişebiliyor ve yüksek talep dönemlerinde daha da artabiliyor.

"Uzun vadeli bir planlamanın sonucu"

İki yeni üretim merkezinin tamamlanmasının ardından, Hindistan’ın güneyindeki iPhone üretim merkezlerinde yaklaşık 150 bin kişinin Apple’ın en yaygın cihazını bir araya getirmesi bekleniyor. Bu genişleme, Trump’ın ikinci dönem gümrük vergilerinden yıllar önce planlanmıştı. Tamil Nadu Sanayi Sekreteri Arun Roy, “Bu artış oldukça uzun vadeli bir planlamanın sonucu. Aldıkları ani bir karar değil" dedi. 

Hindistan, altyapısını geliştirdi ve akıllı telefon üretimini başarıyla teşvik eden bir üretim sübvansiyon programı başlattı. Eyaletler, Apple tedarikçilerini ve diğer teknoloji üreticilerini çekmek için kendi teşviklerini sundular. Hindistan’ın güneyinde bir sanayi parkında, Tamil Nadu hükümeti tarafından iPhone işçilerini barındırmak üzere inşa edilen 10 katlı, yeni boyanmış gri-beyaz renkte 13 yurt binası bulunuyor. Burada 6.500’den fazla kişi yaşıyor ve 12.000 kişi daha için yer var.

"Çin 20 yıl ileride"

Teknoloji analistleri, Hindistan’ın iPhone üretiminin en düşük katma değerli kısmı olan nihai montajda ilerleme kaydettiğini söylüyor. Ancak iPhone’ların içindeki hassas bileşenleri üretmek çok daha zor olacak. Tufts Üniversitesi profesörü Chris Miller ve Tamil Nadu’nun eski yatırım teşvik ajansı başkanı Vishnu Venugopalan’ın Apple tedarikçi açıklamalarını incelemesine göre Çin merkezli firmalar hassas üretimde hala baskın. Apple’ın 187 en önemli tedarikçisinden 2023 mali yılı itibarıyla 150’sinden fazlası Çin’de, sadece 14’ü Hindistan’da faaliyet gösteriyor. IDC Asia/Pacific teknoloji araştırma analisti Navkendar Singh, “Çin ölçek, hacim ya da altyapı açısından Apple veya herhangi bir yüksek teknoloji şirketi için ABD ve Hindistan’ın yaklaşık 20 yıl ilerisinde” dedi.

Apple ve Hindistan’daki tedarikçileri, Çin’in onlarca yılda elde ettiği sanayi koordinasyon seviyesine ulaşmak için yeni altyapıya, iş gücü eğitimine ve politika desteğine ihtiyaç duyuyor. Akıllı telefon bileşenlerinin çoğu Hindistan’a ithal ediliyor ve birçoğu gümrük vergilerine tabi. Ancak üreticiler, ithal ettikleri parçaları ihraç edilecek telefonlar için kullanacaklarsa bu vergilerden muaf tutuluyor.

Bazı tedarik zinciri uzmanları, Hindistan’ın Çin’in otoriter sisteminin üretime elverişli politikalarıyla rekabet etmesinin zor olabileceğini söylüyor. Çinli yetkililer, Apple’ın üretim takviminde kritik dönemlerde yüz binlerce göçmen işçinin taşınmasına yardımcı olmuştu. Talebin yüksek olduğu dönemlerde vardiyalar 12 saate kadar uzayabiliyor.

Foxconn, Hindistan’da çoğunlukla kadın işçileri işe aldı ki bu, ülkede kadınların ev dışında çalışmasının nadir olduğu birçok bölge için alışılmadık bir durum. Kadınların altı kişilik odalarda kaldığı yeni Foxconn yurdunda, üniversite yurtlarına benzer kurallar var örneğin erkeklerin yurda girmesi yasak. Bu kurallar, toplumsal olarak muhafazakar bir ülkede aileleri rahatlatmayı amaçlıyor. Yurtlarda bir bakkal ve giyim mağazası, masa tenisi masaları ve badminton sahaları var. Çalışanlar alt kattaki fırından doğum günü pastası siparişi verebiliyor.

Apple Hindistan’da iPhone üretimine başladığında, üretilen cihazlarda Çin’e kıyasla daha fazla hatalı ürün vardı. Foxconn başkanı geçen yıl yaptığı açıklamada, Hindistan’daki hatalı ürün oranlarının artık neredeyse Çin’le eşitlendiğini söyledi. Hindistan, ABD’deki talebin büyük kısmını oluşturan daha üst seviye iPhone Pro modellerinin üretimine de başladı. IDC’den Singh, “Bu belli bir güveni gösteriyor” dedi.

Yeni bir iPhone tasarımının on binlerce işçinin uygulayacağı bir üretim sistemine dönüştürülmesi hala büyük ölçüde Çin’de gerçekleşiyor. Yakın kaynaklara göre Apple, bu sürecin bir kısmını Hindistan’da, iPhone 17’nin temel modeli için gerçekleştirmeyi deniyor.

Hindistanlı yetkililer, önümüzdeki bir iki yıl içinde iPhone üretiminde yaşanacak önemli artışın, bazı yabancı tedarikçilerin Hindistan’da operasyon kurmasını daha cazip hale getireceğini düşünüyor. Apple’ın tedarik zinciri incelenerek hangi firmaların yerel üretimden fayda görebileceği değerlendiriliyor. Mart ayında Hindistan, akıllı telefonlar ve diğer elektronik bileşenler, makineler dahil olmak üzere 2,7 milyar dolarlık üretim sübvansiyonları açıkladı. Bir ay sonra Tamil Nadu da eşleşen teşvikler duyurdu.