Amerika'nın en zengin göçmenleri: Eren ve Fatih Özmen de listede
Çocukken Macaristan'dan New York'a göç eden, 14 yaşında Manhattan'da bir depoda saati 30 sente kutu paketleyen ve daha sonra uçak kiralama sektörünü yaratan 79 yaşındaki milyarder Steven Udvar-Hazy, “Benim gibi baskı altında, totaliter bir ülkede yaşadığınızda ve hiç paranız olmadığında, bir geleceğiniz olduğuna ya da hayatın daha iyi olacağına dair hiçbir hissiniz olmuyor, bu yüzden geriye umut kalıp kalmadığını merak ediyorsunuz” diyor. Udvar-Hazy bunlar nedeniyle motivasyonun ABD'de doğup büyüyen bir insana göre tamamen farklı olduğunu belirtti.
Amerika'nın milyarder servetinin yüzde 18'ine sahipler
Udvar-Hazy, Forbes'un milyarderler listesinde yer alan ve şu anda Amerika Birleşik Devletleri'nde yaşayan 125 yabancı kökenli Amerikan vatandaşından biri, 2022'de 92 olan son sayıya göre üçte bir oranında artış yaşandı. Bu göçmenler 43 ülkeden geliyor ve ülkenin yaklaşık 900 üç virgüllü servetinin yüzde 14'ünü oluşturuyor. Bu Amerikalı göçmenlerin toplam serveti 1,3 trilyon dolar ve Amerika'nın 7,2 trilyon dolarlık toplam milyarder servetinin yüzde 18'ine sahipler.
Amerika'nın ve dünyanın en zengin 10 kişisinden üçü, dünyanın en zengin kişisi de dahil olmak üzere göçmen: 54 yaşındaki Elon Musk, Güney Afrika'da doğdu ve üniversite öğrencisi olarak Kanada üzerinden ABD'ye geldi ve şu anda tahmini 393,1 milyar dolar değerinde. Google'ın kurucu ortağı 51 yaşındaki Sergey Brin ise tahmini 139,7 milyar dolarlık servetiyle en zengin ikinci göçmen. Brin'in ailesi, Brin 6 yaşındayken ülkelerinde karşılaştıkları antisemitizmden kaçmak için Rusya'dan ABD'ye taşındı.
Amerika'nın en zengin üçüncü göçmeni olan Nvidia kurucu ortağı ve CEO'su 62 yaşındaki Jensen Huang, Tayvan'da doğdu ve çocukken ailesiyle birlikte Tayland'a taşındı. Huang dokuz yaşındayken ailesi onu ve ağabeyini Tayland'daki yaygın toplumsal huzursuzluktan kaçmaları için ABD'ye gönderdi. Tahmini değeri 137.9 milyar dolar olan Huang, 2022'de 4 olan Tayvanlı milyarder göçmen sayısının 11'e yükselmesini sağladı. Bu rakam, Tayvan'ı Forbes'un 2025 listesinde en çok milyarder göçmene sahip ikinci ülke olarak İsrail ile eşitlemeye yetiyor. Tayvan'dan gelen yeni yüzler arasında Huang'ın kuzeni ve çip üretimindeki rakibi AMD CEO'su Lisa Su da bulunuyor. 55 yaşındaki Su, 2022'de 10 olan kadın milyarder göçmen sayısının 17'ye yükselmesini sağladı.
Forbes Türkiye dolar milyarderi Türkler 2025 listesi
Listeye yeni katılan bir diğer kadın da İran doğumlu Maky Zanaganeh. Şirketin Avrupa operasyonlarını yönettikten sonra 2002 yılında bir robotik cerrahi firmasında çalışmak üzere ABD'ye taşınan 54 yaşındaki Zanganeh, “Göçmen olmak, en iyi fırsatları aramak ve temel değerlerinize bağlı kalırken yeni ortamlara uyum sağlamayı öğrenmektir” dedi. Şu anda, şirketin gelecek vaat eden akciğer kanseri ilaç adayı sayesinde hisseleri geçen yıl yaklaşık yüzde 200 artarak Zanganeh'i milyarderler arasına iten biyoteknoloji firması Summit Therapeutics'in eş CEO'su. İş dünyasındada durmunu aynı olduğunu vrgulayan Zanganeh, "Sürekli gelişmeli ve zorluklar ne olursa olsun başarılı olmak için yeterince dirençli olmalısınız. Bu zihniyet benim başarımı şekillendirdi" diye konuştu.
Hindistan, Forbes'un listesine en çok göçmen milyarder ekleyen ikinci ülke (5) ve en çok milyarder göçmenin doğduğu ülke (12) olarak İsrail'i geride bıraktı. Hindistan'dan yeni gelenler arasında 53 yaşındaki Alphabet CEO'su Sundar Pichai, 57 yaşındaki Microsoft şefi Satya Nadella ve 2018'den bu yana siber güvenlik şirketi Palo Alto Networks'ü yöneten 57 yaşındaki Nikesh Arora yer alıyor.
Amerika'nın üç virgüllü kulübünün dörtte birinden fazlası parasını miras yoluyla kazanmış olsa da göçmen milyarderlerin yüzde 93'ü kendi servetlerini inşa ettiler. Bunların yaklaşık üçte ikisi ya teknoloji sektöründe (53) ya da finans sektöründe (28) zengin oldu. İsrail doğumlu risk sermayedarı 60 yaşındaki Oren Zeev de bu para ustalarından biri. 2002'de ABD'ye göç eden ve sesli kitap firması Audible, eğitim teknolojisi firması Chegg ve Uber'in kargo iştiraki gibi şirketlere yatırım yapan Zeev, “Başarılı olmamı sağlayan şeyin, farklı geçmişim sayesinde, aynı okullara giden, birbirleriyle takılan ve birbirlerini etkileyen çoğu risk sermayedarından daha farklı düşünebilmem ve çalışabilmem olduğuna inanıyorum” dedi.
Birçoğu üniversite için geldi
Musk ve 65 yaşındaki siber güvenlik kralı Jay Chaudhry de dahil olmak üzere, 1980 yılında Cincinnati Üniversitesi'nde yüksek lisans yapmak için memleketi Hindistan'dan uçağa bindiğinde daha önce hiç uçağa binmemiş olan pek çok kişi Amerika'ya üniversite için geldi ve bir daha da ayrılmadı. Jacksonville Jaguars'ın sahibi 74 yaşındaki Shahid Khan, ailesinin birikimlerinin çoğunu Urbana-Champaign'deki Illinois Üniversitesi'ne tek gidişlik bir yolculuk için kullanarak 16 yaşında ABD'ye geldi. Daha 24 saat geçmeden Amerikan rüyasının bir versiyonunu yaşamış ve bulaşık yıkayarak saatte 1.20 dolar kazanmaya başlamış ki bu, ülkesindeki “insanların yüzde 99'undan” daha fazla.
62 yaşındaki Noubar Afeyan da ABD'ye okumak için geldi. Ailesi ile birlikte 1975 yılında Lübnan'daki iç savaştan Montreal'e kaçan Afeyan, 1987 yılında MIT'de biyokimya mühendisliği alanında doktorasını tamamladıktan sonra yaşadığı ve Covid-19 aşı üreticisi Moderna'nın kurucu ortağı ve başkanı olduğu Massachusetts'e yerleşti. Haziran ayında Afeyan'dan Boston'daki John F. Kennedy Başkanlık Kütüphanesi'nin ev sahipliği yaptığı bir vatandaşlığa kabul töreninde yolculuğunu yansıtması ve bilgeliğini yeni ABD vatandaşlarıyla paylaşması istendi. Forbes'a verdiği demeçte yeni göçmenler için verdiği tavsiyeler, ataları ABD'ye uzun zaman önce gelmiş olan Amerikalılar için de geçerli. Çünkü Afeyan'a göre göçmen zihniyetine sahip olmak için göçmen olmak gerekmiyor.
Afeyan, “Göçmen zihniyeti temelde, ‘Bana hiçbir şey borçlu değiller, doğuştan bu şeylere hakkım yok, bunun için çalışmalı ve daha iyi hale getirmeliyim’ diyor. Göçmenlik yolculuğu genellikle zorluklarla doludur ancak bu yolculuğa çıkarken edinilen dayanıklılık, eğer bu şekilde kullanmayı seçerseniz bir avantajdır" ifadelerini kullandı. Afeyan'a göre Amerika'yı büyük yapan da bu göçmen zihniyeti. “Pek çok farklı ülke ve kültür gördüm ve gerçekten de ABD gibi ‘göçmen ülkesi’ olan bir yer yok” diye ekledi.
Eren ve Fatih Özmen kimdir?
Eren ve Fatih Özmen sırasıyla 4.4 milyar dolar ve 4.3 milyar dolarlık servetleriyle listede 47. ve 49. sırada yer alıyorlar. Özmen çiftinin, 1994’te satın aldığı Sierra Nevada Corp. bugün 4 binden fazla çalışanı ve 40’tan fazla ofisiyle dünyanın önde gelen havacılık ve savunma şirketlerinden biri. SNC geçen yıl, ABD Hava Kuvvetleri tarafından düzenlenen, “Kıyamet Günü” (Doomsday Plane) olarak bilinen proje kapsamında 13 milyar dolarlık bir ihale kazandı. Proje, ABD’nin nükleer savaş veya büyük bir felaket durumunda komuta ve kontrol merkezi olarak kullanılacak özel uçakların geliştirilmesini içeriyor. “Kıyamet Günü” projesinden sadece dört ay sonra SNC, ABD ordusundan “Yüksek Doğruluklu Algılama ve Kullanım Sistemi (HADES)” programı kapsamında 1 milyar dolarlık sözleşme daha kazandı.
ABD'de yoğurt kralı olarak anılan, Chobani markasının kurucusu ve CEO'su Hamdi Ulukaya, 2,4 milyar dolarlık servetiyle Forbes'un küresel milyarderler listesinde yer alıyor. Ancak milyarderler arasında da Türk vatandaşı olarak listelenen Ulukaya, ABD vatandaşlığına geçmiş göçmenlerin yer aldığı Amerika'nın En Zengin Göçmenleri listesinde bulunmuyor.
SNC uzay teknolojileri ile ilgili de projeler geliştiriyor. Özmen’ler Amazon’un kurucusu Jeff Bezos’un sahip olduğu Blue Origin ile ticari uzay istasyonu projesi Orbital Reef’i geliştirmek için ortak proje geliştiriyorlar. Eren ve Fatih Özmen, SNC’nin yüzde 87’sine sahip. (Eren Özmen’in payı biraz daha fazla) ve ikisinin hisselerinin toplam değeri 7,8 milyar dolar. Eren ve Fatih Özmen, 1994 yılında SNC’yi 5 milyon doların altında bir fiyata aldılar. Hedefleri, 2025 yılı itibarıyla 4 milyar dolar gelire ulaşmak ve 2030’da şimdikinin üç katı büyümüş olmak.
Amerika'nın En Zengin Göçmenleri 2025 listesinin tamamı için tıklayın
