ABD’li milyarderler hangi vergiyi gerçekten ödüyor?
Amerika'nın en zengin kesimini vergilendirmede kullanılan en önemli araçlardan biri, milyarderlerin hükümete şahsi çekle ödemediği bir vergi türü: Kurumlar vergisi. Yeni bir araştırmaya göre 2018 ile 2020 yılları arasında Amerika’nın en zengin 400 kişisinin ödediği vergilerin neredeyse yüzde 40’ı kurumlar vergisinden oluşuyor.
Kaliforniya Üniversitesi, Berkeley’den ekonomi profesörü Emmanuel Saez, “Kurumlar vergisi, milyarderlerin kaynağında ödediği vergi. Dolayısıyla onlar için hâlâ önemli bir vergi kalemi” dedi. Amerikan Gelir İdaresi’nin anonimleştirilmiş verilerine erişimle yapılan bu çalışma, Forbes 400 listesindeki süper zenginlerin gelir ve vergi ödemelerine dair kapsamlı bir tahmin sunmayı amaçlıyor. Çalışmaya göre bu kişiler 2018-2020 arasında ekonomik gelirlerinin yüzde 23,8’ini vergi olarak ödediler. Bu vergilerin yüzde 37’si kurumlar vergisi yoluyla gelirken, kalan kısmın büyük bölümü bireysel gelir ve bordro (maaş) vergilerinden oluşuyor.
Biden yönetimi hesaplamalara katmıyordu
Bu yüzde 23,8’lik oran, ABD eski Başkanı Joe Biden yönetiminin sıkça dile getirdiği “ABD’li milyarderlerin yalnızca yüzde 8,2 vergi ödediği” iddiasından çok daha yüksek. Biden yönetiminin hesaplamaları, daha geniş bir gelir tanımı kullanıyor ancak kurumlar vergisini bu hesaplamaya dahil etmiyor. Demokratlar, milyarderlerin ortalama Amerikalılardan çok daha düşük oranda vergi ödediğini göstermek için bu tür rakamlara sıklıkla atıfta bulunuyor.
Ancak ABD’de süper zenginlerin servet yapısı ve vergi profili, genel nüfustan oldukça farklı. Vergi oranlarını ölçmede kullanılan standart yöntemler burada işe yaramıyor; örneğin bu kişilerin federal gelir vergilerini düzeltilmiş brüt gelire bölerek yapılan hesaplamalar yanıltıcı olabilir. Ortalama çalışanlara kıyasla, süper zenginler özel şirketlerin karlarından ve halka açık şirket hisselerinden daha fazla gelir elde ediyor. Ancak bu kurumsal varlıklar üzerinden kişisel vergi ödemek zorunda değiller ta ki hisselerini satana ya da temettü alana kadar.
Bu da milyarderlerin bireysel vergi beyannamelerinin, hem gerçek ekonomik gelirlerini hem de toplam vergi yüklerini ciddi şekilde olduğundan düşük gösterdiği anlamına geliyor. Çalışma, kurumsal kârları bireysel gelir olarak ve kurumlar vergisini de bireysel vergi ödemesi olarak sayıyor. Ardından bu verileri Forbes listesindeki kişilerle eşleştiriyor. Bu şekilde kurumsal kar ve vergi ödemelerini hesaba katmak, Amerika'nın en zenginlerinin devlete gerçekte ne kadar vergi ödediğine dair daha doğru bir tablo sunuyor ve kurumlar vergisinin ABD vergi sistemi içindeki işlevini gözler önüne seriyor.
Bu yüzde 23,8’lik vergi oranı, en üst gelir grubunun tüm devlet kademelerine (federal, eyalet, yerel) ödediği toplam vergi yükünü temsil ediyor. Aynı oran ABD’Deki genel nüfus için yüzde 30, yüksek gelirli ama gelirini çoğunlukla çalışarak kazanan bir grup için ise yüzde 45 seviyesinde. Bu hesaplamaya, üst gelir grubunun yaptığı bağışlar (yüzde 11,4) dahil değil.
Servet vergisi tartışması
Biden döneminde, gerçekleşmemiş sermaye kazançlarının vergiye tabi gelir olarak sayılması önerilmişti. Bazı Demokratlar ve aktivistler her yıl alınacak servet vergilerini savunuyor. Saez ve araştırmanın bir diğer yazarı, yine Berkeley’den Gabriel Zucman, bu fikirlerin başlıca entelektüel destekçilerinden. Diğer yazarlar ise Berkeley doktora öğrencisi Akcan Balkir ve Biden yönetiminde görev yapmış profesör Danny Yagan.
Ancak yakın gelecekte bu yeni vergiler siyasi olarak mümkün görünmüyor. Şimdilik kurumlar vergisi, süper zenginleri vergilendirme işinin büyük kısmını sırtlanıyor. Çalışmaya göre kurumlar vergisi en üst gelir grubunun gelirinin yüzde 8,9’una denk gelirken, genel nüfus için bu oran yalnızca yüzde 1,7.
Her ne kadar kurumlar vergisi oldukça ilerici bir vergi olsa da, ekonomistler ve yetkililer bunun büyüme üzerindeki potansiyel etkilerinden endişe ediyor. Kurumlar vergisi ne kadar yükselirse, şirketlerin yatırım yapma isteği de o kadar azalabilir. Cumhuriyetçiler ve ABD Başkanı Trump, 2017'de kurumlar vergisi oranlarını düşürmüştü; bu yıl da bazı yatırımlar için daha hızlı amortisman imkanları getirerek vergiyi daha da azalttılar.
