Zara'nın sıra dışı Rusya anlaşması

Vladimir Putin'in 2022'de Ukrayna savaşını başlatmasından birkaç gün sonra, Zara'nın sahibi Inditex, İspanya dışındaki mağazalarıyla en büyük pazarı olan Rusya’daki tüm operasyonlarını sonlandırdığını duyurdu. Ancak çıkışının ayrıntıları Bershka, Pull & Bear ve Stradivarius markaları da ülkede varlık gösteren dünyanın en büyük moda grubunu, geri dönmeyi seçmesi halinde kolaylık sağlayabilecek bir şekilde tasarlandı.

Tedarikçiler aynı, ürünler aynı

Kurumsal dosyalara ve şirket açıklamalarına göre Inditex 2023'ün başlarında, İspanyol grubun Ortadoğu'daki franchise'ını yöneten Lübnanlı bir ailenin üyelerine ‘önemli olmayan’ bir meblağ karşılığında satmadan hemen önce, şimdi New Fashion olarak adlandırılan Rusya ayağına nakit yatırdı. Financial Times tarafından yapılan bir araştırmaya göre alıcı tarafından kurulan yedek markalar Inditex'le neredeyse aynı ürünleri satıyor, aynı tedarikçilerle çalışıyor ve eski personelini istihdam ediyor. Anlaşma şartlarına göre Inditex, anlaşmayı derhal ve hiçbir ücret ödemeden, kendi markalarının eski Rus mağazalarına geri döneceği bir franchise düzenlemesine dönüştürme hakkına sahip.

Batılı şirketlerin Rusya'dan ayrılışlarını inceleyen Ulster Üniversitesi profesörü Kristian Lasslett, “Bu bumerang geri çekilmelere benzer bir yöntem gibi görünüyor yani uygun olduğunda geri dönmek için zemin hazırlayan çıkışlar” dedi. Inditex FT'ye verdiği demeçte, Rusya’daki eski işlerine ne katıldıklarını ne de herhangi bir şekilde desteklediklerini ve işlemin amacının, bir franchise anlaşması yoluyla pazara yeniden girme seçeneklerini korurken işlerini satmak olduğunu söyledi.

Inditex, Şubat 2022'de Ukrayna'nın tamamen işgal edilmesinin ardından Rusya'da iş yapmayı durduran ilk batılı şirket dalgasının bir parçası olmuş ve saldırının başlamasından dokuz gün sonra ülkedeki faaliyetlerini askıya almıştı. Sekiz ay sonra, işlemle ilgili çok az detayın açıklandığı bir duyuruda, işletmenin açıklanmayan bir tutar karşılığında Daher Group’a satılacağı belirtildi.

Yerlerine yeni markalar oluşturuldu

Daher Group adında bir kuruluş bulunmamakla birlikte, Inditex açıklamada bu ifadeyi alıcının Azadea Group'un Ortadoğu'daki Inditex imtiyazını elinde bulunduran Daher ailesine ait yatırım şirketleri grubunun bir parçası olduğunu belirtmek için kullandığını söyledi. Şu anda Rusya operasyonlarının sahibi olan Daher kontrolündeki kuruluş Eylül 2022'de kuruldu. Kısa bir süre sonra, şu anda anlaşmaya dahil olan 243 Rus mağazasının çoğunu işgal eden yeni markalar yarattı. Eski Zara, Pull & Bear, Bershka ve Stradivarius mağazaları artık sırasıyla Maag, Dub, Ecru ve Vilet markalarını taşıyor.

Inditex'in ana tedarikçilerinden üçünün 2023 ve 2024 yıllarında Mixed R'nin bir yan kuruluşu olan R Mixed'nin de en büyük tedarikçileri olduğunu gösteren ticari verilere göre yeni sahibi ürünlerini tedarik etmek için İspanyol grupla aynı şirketlerden bazılarına bağımlı. Inditex, farklı perakendecilerin aynı tedarikçileri kullanmasının sektörde normal bir uygulama olduğunu ifade etti.

Ancak şirketlerin online mağazalarında yer alan görsellere göre yeni Rus markalarının tasarımlarının çoğu Zara ve diğer Inditex markalarının ürünleriyle güçlü benzerlikler taşıyor. Inditex, diğer markaların tasarımları hakkında yorum yapmayacağını söyledi. Mixed R, Azadea ile hiçbir bağı olmadığında ve “yaratıcı tasarım ve satın alma işlevlerinin Dubai'deki bağımsız bir ekip tarafından yürütüldüğünde” ısrar etti. Şirket, Azadea ve Mixed R DMCC'nin “farklı hissedarlıklara sahip ve herhangi bir bağlantılı işi olmayan tamamen bağımsız kuruluşlar” olduğunu söyledi.

Anlaşmayı bilen bazı kaynaklara göre aralarında tasarımcılar, marka direktörleri ve satın almacıların da bulunduğu düzinelerce Inditex çalışanı, Daher grubu olarak adlandırılan yeni şirkette çalışmak üzere BAE'ye taşındı. LinkedIn sayfalarına göre dokuz Inditex çalışanı 2022'de anlaşma kapanmadan önce, geri kalanı ise daha sonra taşındı. LinkedIn'e göre Mart 2023'te Inditex'ten R Mixed tarafından olarak işe alınan bir kişi geçen ay İspanyol gruba yeniden katıldı.

Rusya’ya geri dönecek mi?

Inditex'in Rusya'daki işlerini satmasına ilişkin daha önce açıklanmayan ayrıntılar, İspanyol grubun Rusya pazarına yeniden girmek için çoğu batılı perakendeciden daha iyi bir konumda olduğunu gösteriyor. Rus medya kuruluşları bu yıl, Moskova ve ABD arasındaki daha geniş çaplı bir yakınlaşmanın ortasında Inditex'in yakında pazara geri dönebileceğini bildirdi ancak Rusya'da batılı şirketlerle çalışan kişiler bu tür haberleri erken olarak nitelendirdi. Inditex yanıltıcı söylentiler olarak nitelendirdiği bu haberler hakkında yorum yapmayı reddetti.