Trump ve CEO’ların Ortadoğu gezisi: Milyar dolarlık anlaşmalar, yükselen hisseler

ABD Başkanı Donald Trump, bu hafta Orta Doğu'ya yaptığı ziyaret sırasında, diğer girişimlerin yanı sıra savunma, havacılık ve yapay zeka alanlarındaki projeler için birçok anlaşma gerçekleştirdi. Amerikalı iş yöneticilerinin de katıldığı geziye dair yüz milyarlarca dolar değerinde anlaşmalar açıklandı.

Öne çıkanlar

• Katar: Beyaz Saray'dan yapılan açıklamaya göre Trump çarşamba günü iki ülke arasında 243,5 milyar dolardan fazla yatırım yapılmasını öngören bir anlaşma imzaladı ve yatırımları 1,2 trilyon dolara çıkarma planlarının ana hatlarını çizdi.

• The New York Times'ın haberine göre Qatar Airways, 96 milyar dolar değerinde 210 Boeing jeti satın almayı kabul ederek Trump'ın Ortadoğu turu içindeki şimdiye kadar ki en büyük anlaşmaya imza attı.

• Katar merkezli Al Rabban Capital, Quantinuum bilgi işlem şirketi ile ABD'de kuantum teknolojisi ve işgücü gelişimine 1 milyar dolar yatırım yapmak üzere bir anlaşma imzaladı.

• ABD ayrıca Katar ile aralarında Katar'ın Raytheon RTX firmasından insansız hava aracı savunma teknolojisi satın almasına yönelik 1 milyar dolarlık bir anlaşma ve Katar'ın General Atomics firmasından uzaktan kumandalı uçak satın almasına yönelik 2 milyar dolarlık bir anlaşmanın da bulunduğu savunma ile ilgili çeşitli anlaşmalar yaptı.

• Suudi Arabistan: Beyaz Saray salı günü yaptığı açıklamada Suudi Arabistan'ın 600 milyar dolarlık yatırımı kabul ettiğini ancak listelenen projelerden bazılarının halihazırda yürürlükte olduğu belirtildi. Ayrıca ABD'li milyarderlerin ve önde gelen iş yöneticilerinin katıldığı bir yatırımcı konferansında 300 milyar dolardan fazla değerde 145 anlaşma daha imzalandığı duyuruldu.

• Beyaz Saray, Suudilerin bir düzineden fazla ABD savunma firmasından askeri teçhizat ve hizmet satın almasını öngören 142 milyar dolarlık anlaşmanın da Trump'ın imzaladığı anlaşmaya dahil olduğunu açıkladı.

• 600 milyar dolarlık yatırım, ABD'deki yapay zeka veri merkezleri ve enerji altyapısı için Suudi firma DataVolt'tan 20 milyar dolar ve Google, DataVolt, Oracle, Salesforce, AMD ve Uber'den her iki ülkedeki teknolojiler için 80 milyar doları da içeriyor.

• Kral Salman Uluslararası Havalimanı ve Qiddiya City eğlence kompleksi de dahil olmak üzere Suudi altyapı projelerinde Amerikan firmalarının 2 milyar dolardan fazla iş yapması da anlaşmanın bir parçasıydı.

• İki hükümet arasındaki anlaşmadan ayrı olarak Elon Musk, Suudi Arabistan'ın Starlink internet uydu hizmetlerini havacılık ve deniz taşımacılığı için kullanmayı kabul ettiğini duyurdu.

• Nvidia, Suudi Veliaht Prensi Muhammed bin Salman'ın başkanlığını yaptığı ve pazartesi günü lansmanı yapılan Suudi destekli yeni şirket Humain'e 18.000 yapay zeka çipi satacak.

• Amerika merkezli AMD, Suudi Arabistan ile “Suudi Arabistan Krallığı'ndan Amerika Birleşik Devletleri'ne kadar uzanan” yapay zeka veri merkezleri için çip ve yazılım sağlamak üzere 10 milyar dolarlık bir proje başlattığını duyurdu.

• Humain ayrıca Global AI, Cisco ve Amazon ile Suudi Arabistan'da yeni AI altyapısı ve sunucuları ve daha verimli AI eğitimini kolaylaştıracak ağlar da dahil olmak üzere bir “AI bölgesi” inşa edecek anlaşmalar yaptığını duyurdu.

Anlaşma çılgınlığı şirketlerin hisselerini yükseltti

Boeing'in hisseleri Katar Havayolları'nın Amerikan uçak şirketinden 210 jet satın almak üzere anlaşma yaptığını duyurmasının ardından son bir yılın en yüksek seviyesine ulaştı. Uçak üreticisinin hisseleri, Boeing'in hisselerinin 171,87 dolardan işlem gördüğü 2024 yılının başından bu yana yüzde 15,6 artış gösterdi.

Suudi destekli yeni yapay zeka şirketi Humain'e 18.000 yapay zeka çipi satmak üzere bir anlaşma yapan Nvidia hisseleri anlaşmanın duyurulmasından bu yana yaklaşık yüzde 8 artış gösterdi ve dün yüzde 4,1 artışla 134,76 dolardan kapanarak şubat ayından bu yana en yüksek noktasına ulaştı.

Bu hafta ABD-Suudi Yatırım Forumu'na katılan birkaç Amerikan firmasından biri olan yapay zeka yazılım geliştiricisi Palantir, salı gününden bu yana yüzde 8,5'lik bir sıçramanın ardından 130,18 dolarla tüm zamanların en yüksek seviyesine yükseldi. 

Elon Musk yatırım forumuna katıldı ve elektrikli araç üreticisinin hisseleri yılbaşından bu yana yüzde 13,9 düşmüş olmasına rağmen çarşamba günü Tesla hisselerindeki yüzde 4'lük artıştan faydalandı.

Arka plan

Trump'ın Ortadoğu ziyareti şu ana kadar daha geniş bir jeopolitik stratejiden ziyade ekonomik yatırımlara odaklandı. Bölge, Trump'ın aile şirketleri tarafından Katar'da bir Trump golf tesisi ve Dubai ve Cidde, Suudi Arabistan'da Trump konut kuleleri de dahil olmak üzere birçok yeni projeye ev sahipliği yapıyor. Birleşik Arap Emirlikleri tarafından desteklenen bir yatırım fonu olan MGX de bu yılın başlarında Binance'e yatırım yapmak için Trump ailesinin World Liberty Financial şirketi tarafından ihraç edilen 2 milyar dolarlık stablecoin'i kullandı.