McDonald's ve Coca-Cola Rusya'da faaliyet göstermeyi hala riskli görüyor
McDonald's ve Coca-Cola şirketlerinin Rusya'da faaliyet göstermeyi riskli bulmaya devam ettiklerini açıklamaları, ABD'li büyük firmaların ülkedeki ticari yatırımlar konusunda temkinli olduklarının bir işareti. Şirketler pozisyonlarını, Bloomberg News tarafından görülen Ukraynalı savunuculuk grubu B4UKraine Coalition'a gönderdikleri mektuplarda özetledi. McDonald's mektubunda, şirketin Ukrayna'nın işgalinin ardından 2022 yılında Rusya'dan çıkmaya karar verirken kullandığı beş soru çerçevesine bağlı kalacağını söyledi.
“Yaptırım ve yasal engeller etkiliyor”
McDonald's'ın küresel etki sorumlusu Jon Banner'ın imzasını taşıyan mektupta, “Büyük bir pazarı ‘arşive kaldırma’ ve McDonald's restoran portföyümüzü satma kararımıza rehberlik eden bu soruların ardındaki ilkeler bugün de geçerlidir” denildi. Bu arada, Coca-Cola mektubunda “yaptırım rejimlerinin ve diğer yasal engellerin yürürlükte kalmaya devam ettiğini ve Rusya pazarına geri dönme konusundaki her türlü düşünceyi etkilediğini” belirtti.
B4UKraine, sosyal medyada ve Rus basınında ülkeye geri dönmeye hazırlandıkları yönündeki spekülasyonlar üzerine şirketlere ulaştı. Örgüt Apple, Nike, Boeing, Visa ve Mastercard gibi şirketlerle de temasa geçtiğini ancak henüz geri dönüş almadığını aktardı. McDonald's için böyle bir kararın kriterleri arasında Rusya'da faaliyet göstermenin yasal olup olmadığı, şirketin işlerini yürütme özgürlüğüne sahip olup olmadığı, orada bulunmanın markasına yardımcı olup olmadığı, değerleriyle uyumlu olup olmadığı ve şirketin mektubuna göre “iyi bir iş mantığı” olup olmadığı yer alıyor.
“Ülkedeki durumumuzda herhangi bir değişiklik yok”
Banner, 2022 yılında “bu soruların her birinin cevabının hayır olduğunu” söyledi. Banner ayrıca şirketin Ukrayna'da iş yapmaya ve topluma yönelik taahhütlerine devam ettiğini de vurguladı. B4UKraine bu yanıtı sevinçle karşıladı ve LinkedIn'de paylaştığı bir yazıda mektubu McDonald's'ın Rusya'dan uzak durma kararlılığının bir teyidi olarak gördüğünü belirtti. Bloomberg’ün konuyla ilgili yorum talebine yanıt veren Mastercard gönderdiği bir e-postada “Bugün ülkedeki durumumuzda herhangi bir değişiklik yok” dedi.
Coca-Cola işgalden sonra Rusya'dan çıkma sözü vermiş olsa da, hükümet paralel ithalata izin verdiği için birçok durumda yerel halk hala şirketin içeceğini satın alabiliyor ancak stok, marka sahibi tarafından dağıtılmıyor. Ayrıca, Rusya'daki Coca-Cola şişeleyicisi Multon Partners, ABD merkezli ana şirketin hisselerinin bulunduğu Coca-Cola HBC adlı Londra'da kote bir firmaya ait. Multon, işgalden sonra Dobry Cola adında benzer bir içecek piyasaya sürdü.
Putin geri dönüşleri kontrol etmek istiyor
Araştırmacı Prodazhi.rf'ye göre Dobry şu anda Rusya meşrubat pazarının yüzde 13'ünü kontrol ediyor ve bu da onu pazar lideri yapıyor. Orijinal Coca-Cola hala yüzde 5 pazar payına sahip. Bu arada McDonald's'ın Rusya'daki varlıklarının yeni bir sahibi var: Madencilik oligarkı ve bir zamanlar franchise sahibi olan Alexander Govor. Vladimir Putin'in Rusya'yı terk eden yabancı şirketlerin geri dönüşüne koşullar getirmeye çalışması da uzmanlara göre firmalar için risk-ödül denklemini değiştirdi.
