İş bulamıyor musunuz? İşte bilmeniz gerekenler

ABD'de iş ilanları, eylül ayında son üç yılın en düşük seviyesine geriledi. İşsizlik oranı düşük seyretmesine rağmen, uzun süreli işsizlik yaşayan ABD’lilerin sayısı arttı. Türkiye’de ise Hanehalkı İşgücü Araştırması’na göre; 15 ve daha yukarı yaştaki kişilerde işsiz sayısı eylül ayında, bir önceki aya göre 35 bin kişi artarak 3 milyon 100 bin kişi oldu. İşsizlik oranı ise değişim göstermeyerek yüzde 8,6 seviyesinde gerçekleşti.

İşten çıkarılan ve iş bulamayanlar için bu durum oldukça zorlayıcı olabilir. İş arama süreci yalnızca zaman alıcı değil, aynı zamanda maddi açıdan da zora sokabilir. Ayakta kalabilmek için iş arayan birçok kişi, ABD’de emeklilik hesaplarından para çekmek zorunda kalıyor. Türkiye’de ise işsizlik maaşına başvuruyor.

Yatırım yönetim şirketi Vanguard’ın bir çalışmasına göre, 2023 yılında katılımcıların yüzde 3,6’sı maddi zorluk nedeniyle para çekme işlemi gerçekleştirdi; bu oran 2022’de yüzde 2,8’di. Maddi sıkıntı yaşayan insanlar için bu tür para çekme işlemleri genellikle gerekli bir güvence görevi görüyor.

Bir kişinin doğru işi bulma yeteneğini birçok faktör etkileyebilir. Şimdi, iş arama sürecinde yaşanan zorlukların nedenlerine ve bu süreci iyileştirmek için atılabilecek somut adımlara bir göz atalım.

İş bulamamanızın 5 nedeni

İnsan kaynakları şirketi Aerotek’in iş arayanlarla yaptığı ankete göre, katılımcıların yüzde 35’i kaliteli bir iş bulma şansının geçen yıla göre daha bu yıl daha zor olduğunu düşünüyor. Eğer tüm çabalarınıza rağmen neden iş bulamadığınızı merak ediyorsanız, işte bunun arkasındaki beş olası neden:

1- Artan rekabet

Workday’in 2024 Küresel İşgücü Raporu’na göre, şu anda işverenlerin avantajlı olduğu bir piyasa var. Verilere göre; iş başvuruları iş ilanlarına göre dört kat daha hızlı artıyor. Başvuruların bu kadar yoğun olması işverenleri işe alım konusunda daha seçici hale getiriyor. Sonuç olarak artan rekabet iş arayanlar için süreci daha da zorlaştırıyor.

2- Hayalet iş ilanları

Hayalinizdeki işe başvuruyorsunuz ve kendinizi güçlü bir aday olarak görüyorsunuz. Ancak haftalar geçiyor ve işverenden hiçbir haber alamıyorsunuz. Bu durumda bir "hayalet iş ilanı" ile karşılaşmış olabilirsiniz.

Bu tür "sahte işler" çevrimiçi bir ilan olarak görünse de ya çoktan doldurulmuş ya da gerçekte hiç var olmamış işlerdir. Birçok şirket, mevcut çalışanlarını motive etmek büyüyen bir organizasyon izlenimi vermek veya yeni yeteneklere açık kalmak için aktif iş ilanlarını yayında tutar.

Ancak ne yazık ki, bu tür ilanlar gerçek olmadığı için iş bulma sürecinizdeki hayal kırıklıklarını artırabilir.

3- İşe alım dolandırıcılıkları

İş arama süreci, insanları savunmasız bir duruma düşürebilir. Eğer bir fırsat kulağa gerçek olamayacak kadar iyi geliyorsa dikkatli olmalısınız. ABD’de sahte iş teklifleri, en hızlı büyüyen dolandırıcılık yöntemlerinden biri.

Federal Ticaret Komisyonu'nun (FTC) verilerine göre; Eylül 2024 itibarıyla 93 binden fazla işe alım dolandırıcılığı bildirildi. Bu dolandırıcılıklar mağdurlara yaklaşık 514 milyon dolara mal oldu.

İşe alım dolandırıcılıklarında öne çıkan ortak sinyaller ise söz konusu ilanların genellikle az veya hiç beceri gerektirmeyen evden çalışma fırsatları sunması. Buradaki amaç, sahte ekipman veya eğitim için banka hesap bilgilerini ya da başka ödeme yöntemlerini talep ederek insanların finansal bilgilere ulaşmak

4- Yapay zeka hem fırsatlar hem de riskler barındırıyor

Yapay zeka araçları ve diğer çevrimiçi platformlar, iş arayanların özgeçmiş hazırlamasını ve başvurularını daha kolay ve verimli bir şekilde yapmalarını sağlıyor. Ancak süreç o kadar kolaylaştırılmış durumda ki, insanlar ilgilenmedikleri ya da yeterli niteliklere sahip olmadıkları işlere bile toplu başvurular yapabiliyor. Bu durum da özellikle masa başı işler için yoğun bir rekabete yol açıyor.

5- Yaş ayrımcılığı (Ageism)

Eğer yaşça büyük ya da genç bir iş arayansanız, işe alım sürecinde zorluklarla karşılaşabilirsiniz. ResumeBuilder.com’un işe alım yöneticileriyle yaptığı ankete göre, iş yerlerinde yaş ayrımcılığı hâlâ yaygın bir sorun. Araştırmadan bazı bulgular şu şekilde sıralanıyor:

• Katılımcıların yüzde 42’si özgeçmişleri değerlendirirken yaşı dikkate alıyor.
• Katılımcıların yüzde 40’ı Z Kuşağı adaylarına karşı yaş önyargıya sahip.
• Katılımcıların yüzde 30’u daha yaşlı adaylara karşı yaş önyargı taşıyor.

Resume Builder’ın Baş Kariyer Danışmanı Stacie Haller’a göre, “Yaş ayrımcılığı, hem kariyerlerinin başında hem de ilerleyen dönemlerinde bireyleri etkileyen yaygın bir sorun olmaya devam ediyor. Ne yazık ki birçok işe alım yöneticisi, işe alım kararlarında hâlâ yaşı belirleyici bir faktör olarak görüyor. Bu durum büyük bir dezavantaj yaratıyor çünkü bir kişinin yaşı, gerekli beceri ve deneyime sahip olduğu sürece, bir rolde başarılı olma potansiyelini asla belirlememeli.”

İş bulamadığınızda ne yapmalısınız?

İş bulamıyorsanız arayışınızı hızlandırmak için atabileceğiniz bazı adımlar var.

Kişisel markanızı geliştirin

Rekabetçi bir iş piyasasında kişisel markanızı geliştirmek, oyunun kurallarını değiştirebilir. Öncelikle, gizli bir tarayıcı penceresi kullanarak kendinizi Google’da aratın ve işe alım yöneticilerinin sizi nasıl gördüğünü değerlendirin. Ardından, sosyal medya hesaplarınızın, özgeçmişinizde belirtilen beceri ve niteliklerle uyumlu olup olmadığını kontrol edin. Sizi diğer iş arayanlardan ayıran özelliklere odaklanarak öne çıkabilirsiniz.

Yardım isteyin

İş bulamamanızın nedenlerinden biri her şeyi tek başınıza yapmaya çalışmanız olabilir. Öncelikle iş aradığınızı duyurun. LinkedIn ve diğer platformlarda arkadaşlarınıza, eski meslektaşlarınıza ve işe alım uzmanlarına yeni bir pozisyona açık olduğunuzu bildirin. İş pozisyonlarının en az yüzde 50’sinin bağlantılar aracılığıyla doldurulduğu düşünüldüğünde, kişisel ve profesyonel çevrenizle iletişim kurmak faydalı olacaktır. Son olarak, bir kariyer koçu veya profesyonel destek almayı düşünün. Bu kişiler, tarafsız bir bakış açısı sağlayarak hedeflerinize ulaşmanız ve netlik kazanmanız için size rehberlik edebilir.

Kendinize iyi bakmayı unutmayın

İş arama süresi uzadıkça, bu durumun zihinsel sağlığınızı olumsuz etkileme olasılığı artar. İş arama kaygısını önlemek için düzenli aralar vermeyi ve bir program izlemeyi unutmayın. Ayrıca, motive kalmak için küçük başarılarınızı kutlayın. İş aramaya devam ederken favori hobilerinize zaman ayırmak veya arkadaşlarınızla vakit geçirmek gibi diğer alanlarda kendinizi desteklemeyi unutmayın. Günlük olarak odaklanabileceğiniz bir mantra oluşturmak da iyi bir fikir olabilir, örneğin: "Bir iş bulacağım—bu sadece zaman meselesi."

Odaklı ilerleyin

İş bulamayan adaylar genellikle odaksız ilerler. Eğer yüzlerce işe başvuruyorsanız, arayışınız hedefli bir yaklaşım taşımıyor demektir. Bunun yerine, çalışmak istediğiniz potansiyel şirketlerin bir listesini yapın ve ulaşılabilir hedefler belirleyin. Ayrıca, kendinizi yalnızca çevrimiçi başvurularla sınırlamayın. Bu yöntem daha kolay görünebilir, ancak sizi hayalet iş ilanlarına veya dolandırıcılıklara maruz bırakabilir. Bunun yanında, ağınızdaki insanlarla ilişkiler kurun. Nicelik yerine niteliğe odaklanmak çabalarınızı daha iyi yönlendirmenizi ve motivasyonunuzu korumanızı kolaylaştıracaktır.

Eğer iş bulamıyorsanız yalnız değilsiniz. İster bir işten çıkarılma sürecinden toparlanmaya çalışıyor olun ister toksik bir iş ortamından kaçmaya çalışın kendinizi cazip bir aday haline getirmek için yapabileceğiniz şeyler var. En önemlisi, sabırlı olun ve kendinize iyi bakmayı ihmal etmeyin. Kendinizin en iyi haliyle ortaya çıktığınızda bu süreci daha kolay kucaklayabilir ve daha tatmin edici bir kariyer yoluna adım atabilirsiniz.