Ekonomistler ABD enflasyon verilerinin doğruluğundan şüphe duyuyor

ABD’de bazı ekonomistler, federal hükümetin personel eksikliğinin aylık önemli anketi yürütme kabiliyetini engellediğini söylemesinin ardından ABD'nin son enflasyon verilerinin doğruluğunu sorgulamaya başladı. Enflasyon oranını yayınlayan İşgücü İstatistikleri Bürosu (BLS), bu hafta dışarıdan ekonomistlere, kurumdaki işe alımların dondurulmasının, anketin fiyatları kontrol ettiği işletmelerin sayısını azaltmaya zorladığını söyledi. Nisan ayındaki fiyatları inceleyen geçen ayki enflasyon raporunda, hükümet istatistikçileri fiyat değişikliklerini tahmin etmek için önceden olduğundan daha az kapsamlı bir yöntem kullanmak zorunda kaldılar.

Ekonomi üzerinde önemli etkileri olabilir

Ekonomistler, personel eksikliğinin son ve gelecek enflasyon raporlarının kalitesi hakkında soru işaretleri yarattığını söylüyor. Yanlış veya yanıltıcı istatistikler yayınlamak için kasıtlı bir çaba olduğuna dair bir işaret yok. Ancak verilerle ilgili herhangi bir sorunun ekonomi üzerinde önemli etkileri olabilir.

Enflasyon oranını hesaplamak için, sayım görevlisi adı verilen yüzlerce kamu çalışanı her ay şehirlere dağılarak işletmelerin blue jean gibi ürünler ve muhasebe gibi hizmetler için ne kadar ücret talep ettiklerini kontrol ediyor. İstatistikçiler bu rakamları bir araya getirerek Amerikalılar için yaşam maliyetinin nasıl değiştiğini gösteren bir veri akışı olan tüketici-fiyat endeksini oluşturuyorlar. Devletin sayım görevlileri belirli bir şehirde belirli bir ürünün fiyatının izini süremezlerse, yakın bir ikameye dayalı bir tahmin yapmaya çalışırlar: örneğin, pantolon yerine kargo pantolon. Ancak BLS'ye göre nisan ayında, fiyatları kontrol etmek için daha az sayıda çalışanın hazır bulunması nedeniyle, istatistikçiler tahminlerini daha az karşılaştırılabilir ürünlere veya ülkenin diğer bölgelerine dayandırmak zorunda kaldılar.

Inflation Insights danışmanlık şirketinde ekonomist olan Omair Sharif, “Boşlukları doldurmak için daha az etkili yöntemlere başvurmak zorunda kalıyorlar” dedi. Sharif, finansal piyasalarda enflasyon üzerine bahis oynayan ve verilerin doğruluğu konusunda endişeli olan profesyonel yatırımcılardan gelen telefonlarla meşgul olduğunu söyledi.

BLS çarşamba günü yaptığı açıklamada nisan ayında Lincoln ve Provo’da tüketici enflasyonu verilerini toplamayı durdurduğunu açıkladı. Ayrıca haziran ayında Buffalo’da da veri toplamayı durdurduğunu duyurdu. BLS, bu değişikliklerin genel enflasyon oranı üzerinde minimum etkisi olacağını ancak belirli mallar ve belirli bölgelerdeki fiyat verileri için oynaklığı artırabileceğini söyledi. Ajans, “BLS, mevcut kaynaklar artık veri toplama çalışmalarını destekleyemediğinde azaltma yapar” dedi.

ABD’de enflasyon oranı, sosyal güvenlik yardımlarının her yıl ne kadar artacağını ve federal vergi dilimlerinin nerede belirleneceğini belirler. Şirketler ve sendikalar arasındaki ücret anlaşmaları gibi özel sektör sözleşmeleri rutin olarak enflasyon oranını referans alır. Enflasyona karşı korumalı 2 trilyon dolarlık federal tahvillerin ödemeleri, standart Hazine tahvillerinin getirileri gibi enflasyon oranına bağlıdır. İşletmeler, yatırımcılar ve politika yapıcılar kararlarını yönlendirmek için bu orana güvenirler. Fed, ülke için faiz oranlarını belirlerken enflasyon verilerine odaklanır.

Ekonomistler tuhaflığı fark etti

Birkaç ekonomist 13 Mayıs'ta yayınlanan nisan ayı verilerindeki tuhaflıkları fark etti. Bazıları BLS'den daha fazla bilgi istediğinde, hükümet yetkilileri bir iç rapordan alıntı gönderdi. E-postada nisan ayından itibaren “Belirli şehirlerindeki personel sıkıntısı nedeniyle veri toplanmaya çalışılan satış noktası ve fiyat teklifi sayısını geçici olarak azalttı. Bu prosedürler, işe alımların dondurulması kaldırılana ve ilave personel işe alınıp eğitilene kadar yürürlükte kalacaktır” ifadeleri yer aldı. 

Trump yönetimi 20 Ocak'ta federal çalışanlar için işe alımları dondurmuş ve daha önce Elon Musk tarafından yönetilen Hükümet Verimliliği Departmanı binlerce federal çalışanı işten çıkarmıştı. BLS çalışanlarının bu kesintilere tabi olup olmadığı bilinmiyor.

Bazı veriler iki kat daha yüksekti

UBS'den ekonomist Alan Detmeister, nisan ayı enflasyon verilerinde fiyat tahminlerinin yüzde 29'unun farklı veriler kullanılarak yapıldığını ve bu oranın son beş yıldaki herhangi bir aydan neredeyse iki kat daha yüksek olduğunu fark edenler arasındaydı. Rapor, nisan ayına kadar olan 12 aylık dönemde enflasyon oranının 2021'den bu yana en düşük oran olan yüzde 2,3'e gerilediğini gösterdi. Detmeister, farklı veri tahminlerine güvenmenin verileri hangi yönde çarpıttığını söylemenin imkansız olduğunu belirtti. Detmeister, “Bir örneklem aldığınızda ve sayıları azalttığınızda, bu örnekleme hatasını artıracaktır. Bunun büyük bir sorun mu yoksa küçük bir sorun mu olduğunu bilmiyoruz ancak sadece işleri daha da kötüleştirdiğini biliyoruz” dedi. 

ABD ekonomik istatistiklerinin kalitesi onlarca yıldır küresel yetkililerin gıpta ettiği bir konu olmuştur. Sistem, ekonominin nasıl işlediğini daha iyi anlamak için Büyük Buhran'da başlayan uyumlu çabaların ürünü. Fed Başkanı Jerome Powell bu yılın başlarında bir politika konferansında “Ekonomide neler olup bittiğini takip edebilmek çok ama çok önemli. Bu, Amerika Birleşik Devletleri'nin uzun zamandır öncülük ettiği ve öncülük etmeye devam etmemiz gereken bir konudur” demişti. 

Tüketici enflasyonu anketiyle ilgili endişeler, son aylarda ekonomistleri endişelendiren diğer hükümet istatistik sorunlarını takip ediyor. Mayıs ayında BLS, aralarında bazı mobilya ve mutfak eşyalarının da bulunduğu ürünlerin toptan fiyatlarını gösteren yüzlerce veri serisinin yayınını askıya aldı. Uzmanlar yıllardır hükümetin ekonomik istatistikler için ayırdığı fonların yetersiz kaldığı konusunda uyarıda bulunuyor. Veri kalitesine ilişkin endişeler bu yıl ABD Başkanı Trump yönetiminin hükümet istatistiklerinin iyileştirilmesine yardımcı olmak üzere toplanan dış uzmanlardan oluşan komiteleri dağıtmasının ardından arttı.