Chobani’nin kurucusu Hamdi Ulukaya neden son teknoloji bir tesise 1,2 milyar dolar yatırım yapıyor?

Chobani'ni CEO’su Hamdi Ulukaya bu hafta New York'un kuzeyinde markanın yoğurt, krema ve diğer ürünlerini üretecek olan son teknoloji ürünü yeni bir tesisin temelini attı. Ulukaya, toplamda 1,2 milyar dolar yatırım yapacağını söyledi ve bu plan, Chobani'nin Idaho'daki tesisini genişletmek için 500 milyon dolar harcayacağını açıklamasından sadece bir ay sonra duyuruldu. Ulukaya bunun sadece bir başlangıç olduğunu söylüyor. Forbes’a konuşan 52 yaşındaki milyarder, “Pek çok iyi gıda herkes için erişilebilir halde değil. Eğer bunu herkes için nasıl erişilebilir kılacağınızı bulursanız, en zor kısım bunu yapmak için gerçekten üretim kapasitesine sahip olduğunuzdan nasıl emin olacağınızdır” dedi. Tüm ürünlerini kendi bünyelerinde ürettiklerini belirten Ulukaya, bunu yapmanın zor olduğunu çünkü bunun fabrika ihtiyacı demek olduğunu da ekledi. 

ABD’nin en çok satan yoğurt markası

Yıllık 3 milyar dolar geliri ve geçen yıl yüzde 20 artan yoğurt satışlarıyla Amerika'nın en çok satan yoğurt markası olan Chobani, çoğu gıda şirketinin imreneceği bir konumda. La Colombe kahvesini 2023 yılında 900 milyon dolara satın alan Chobani, ambalajlı ürünler sektöründeki en büyük bağımsız ve özel markalardan biri. Bu durum, şirketin çoğunluğuna sahip olan Türkiye’den gelen Ulukaya'yı tahmini 2,4 milyar dolar servete ulaştırdı.

“Doğal gıda üretiminde ülkenin en büyük yatırımı”

Şimdi Ulukaya, bölgenin mandıra çiftçilerinin göçüyle karşı karşıya kaldığı bir dönemde nüfuzunu Kuzeydoğu'da iki katına çıkarmak için kullanıyor. Chobani ve New York valiliği bu yatırımı doğal gıda üretiminde ülkenin en büyük yatırımı olarak nitelendiriyor. Yeni tesis Chobani'nin elindeki nakitle finanse edilecek. Bir şirket sözcüsü “Bu projeler, şirketin şu anda herhangi bir ek borç almasını gerektirmeyen çok yıllı projelerdir” dedi. Buna ek olarak, New York eyaletinden sağlanan teşvikler arasında on yıl boyunca 73 milyon dolarlık vergi kredisi ve Fast NY adlı bir ekonomik kalkınma hibe programından 22 milyon dolar nakit bulunuyor.

Yeni tesis her gün yaklaşık 6 milyon kilogram süt işleyecek şekilde tasarlanacak, bu da halihazırda New York'un en büyük süt alıcısı olan Chobani'nin harcamalarını yıllık tahmini 6 milyar pound arttıracağı anlamına geliyor. Bu durum, Danone gibi büyük rakipler sözleşmeleri keserken ya da bölgeyi tamamen terk ederken, değişken fiyatlar ve sektördeki konsolidasyonun birçok çiftliği iflasa sürüklemesi nedeniyle zor durumda kalan bölgedeki süt ürünleri çiftçileri için büyük bir nimet olacak. Stonyfield Organics'in kurucusu Gary Hirshberg, “Bölgemizin gerçekten kendine özgü zorlukları var” dedi ve Kuzeydoğu'nun enerji ve süt inekleri için yem maliyetlerinin daha yüksek olduğunu belirtti. 

Chobani New York, Rome bölgesindeki 1.4 milyon metrekarelik tesis tamamlandığında 28 üretim hattına kadar hizmet verebilecek. 150 dönümlük arazide yer alan yeni tesis Chobani'nin eyaletteki ikinci tesisi olacak ve bölgede 1.000 tam zamanlı istihdam yaratması bekleniyor. Ulukaya, “Bir sonraki seviyeye geçmek için biz işin temeline yani üretime daha fazla zaman harcıyoruz” dedi. 

Türkiye'nin doğusunda küçük bir köyde çiftçi bir ailenin çocuğu olarak dünyaya gelen Ulukaya, ailesinden peynir ve yoğurt yapımını öğrenerek büyüdü. Ulukaya, 1994 yılında İngilizce öğrenmek için New York'a gitti. Babası, ABD'de satılan beyaz peynirin kalitesizliğini fark ettikten sonra ondan ailenin beyaz peynirini ithal etmesini istemiş. Ulukaya daha sonra New York'un kuzeyindeki küçük bir fabrikada kendi beyaz peynirini yapıp satmaya başlamış, ancak iş zar zor düzlüğe çıkmış.

Tarif için iki yıl harcadı

Asıl fikir o zamanlar 33 yaşında olan Ulukaya'nın tesadüfen Güney Edmeston, New York'ta satılık tam stoklu bir yoğurt fabrikasının ilanına rastlamasıyla ortaya çıktı. O dönem 84 yaşında olan fabrika Kraft tarafından kapatılmıştı ve Ulukaya fabrikayı gezdikten sonra ona yeni bir hayat vermek için ilham buldu. Avukatının tavsiyesine karşı çıkan Ulukaya, tesisi küçük bir işletme kredisiyle satın aldı. İlk kasaları 2007'de Long Island'daki bir bakkala göndermeden önce yoğurt tarifini mükemmelleştirmek için iki yıl harcadı. O tarihten itibaren Chobani'nin yoğurdu, kısmen o dönemde popüler olan Amerikan tarzı yoğurda göre daha düşük şeker ve daha yüksek protein seviyeleri sayesinde hızla raflarda yerini aldı.

Bu dönem boyunca Ulukaya, New York'taki üretimine öncelik verirken, 2012 yılında Twin Falls, Idaho'da 450 milyon dolarlık bir tesisle Chobani'nin ilk Kuzeybatı operasyonunu kurdu ve o zamanlar dünyanın en büyük yoğurt fabrikası olduğunu iddia etti. Chobani'nin yıllık geliri 1 milyar doları yeni aşmıştı ve rakiplerinin çoğu hazır formüller satan fason üreticilere yönelirken, genişletilmiş altyapı Ulukaya'ya kaliteye odaklanma şansı verdi.

“Bu şirket asla başka bir şirketin parçası olmayacak”

Altyapıya yatırım yapmak Ulukaya'nın stratejisinin kilit noktası haline gelirken, aynı zamanda Ulukaya'nın çoğunluk kontrolünü sürdürmesinin ve birçok dış yatırımcıyı getirmekten kaçınmasının da önemli bir parçası haline geldi. Ulukaya,  “Bu şirket asla başka bir şirketin parçası olmayacak. Asla. Bu şirket uzun yıllar boyunca insanlara iyi gıda sunmak üzere kuruldu” diye konuştu.

Şimdi Ulukaya'nın Idaho ve New York'ta aynı anda devam eden iki büyük renovasyonu olduğu için tüm vizyonu ortaya çıkmaya başlıyor. Ulukaya, “Hayatta her türlü başarıyı kaydedebiliriz ama çocuklarımıza iyi yemek yediremiyorsak, bu bir başarı değildir. Chobani yarının gıda şirketidir” dedi.