AB, ABD’nin gümrük vergileri tutumuna karşı misilleme planı hazırlayacak
Avrupa Birliği yetkilileri, ABD Başkanı Donald Trump’ın 1 Ağustos’taki son tarih öncesinde daha sert bir gümrük pazarlık pozisyonu benimsemesiyle birlikte, ABD ile anlaşmaya varılamaması durumunda uygulanabilecek önlemleri içeren bir planı formüle etmek üzere bu hafta içerisinde toplanmaya hazırlanıyor. Ezici çoğunluk, gelecek ayki son tarihten önce tıkanıklığın aşılması amacıyla Washington ile müzakereleri sürdürme yönünde.
Ancak konuyla ilgili bilgi sahibi kişilere göre geçen hafta Washington'da yapılan görüşmelere rağmen kalıcı bir ilerleme sağlanamadı. Müzakerelerin önümüzdeki iki hafta boyunca devam etmesi bekleniyor. Konuşmaların özel niteliği nedeniyle ismini vermeyen kişiler, ABD’nin artık AB mallarına yüzde 10’un üzerinde, neredeyse evrensel bir gümrük vergisi uygulamak istediğini ve yalnızca havacılık, bazı tıbbi cihazlar, jenerik ilaçlar, bazı alkollü içkiler ve ABD’nin ihtiyaç duyduğu belirli üretim ekipmanlarına sınırlı muafiyet tanımaya sıcak baktığını belirtti.
Son onay Trump'ta
İki taraf ayrıca, bazı sektörler için tavan fiyat uygulaması, çelik ve alüminyum için kotalar ve bu metallerin aşırı arz edildiği kaynaklardan gelen tedarik zincirlerinin sınırlandırılması gibi konuları da görüştü. Ancak Bloomberg'e konuşan kaynaklar anlaşmaya varılsa bile son onayın Trump tarafından verilmesi gerektiğini ve onun tutumunun henüz net olmadığını vurguladı.
ABD Ticaret Bakanı Howard Lutnick CBS kanalında yayınlanan Face the Nation programında, “Bir anlaşma yapılacağından eminim. Tüm bu önemli ülkeler, Amerika Birleşik Devletleri’ne pazarlarını açmanın, büyük bir gümrük vergisi ödemekten daha iyi olduğunu anlayacaktır" dedi. Lutnick, pazar sabahı erken saatlerde Avrupa’daki ticaret müzakerecileriyle görüştüğünü de ekledi.
Trump’ın mektubu
Trump, ayın başında AB’ye gönderdiği bir mektupta, 1 Ağustos’tan itibaren bloğun ihracatının çoğuna yüzde 30 gümrük vergisi uygulanacağı uyarısında bulundu. Trump, bu evrensel verginin yanı sıra otomobillere ve otomobil parçalarına yüzde 25, çelik ve alüminyuma ise bunun iki katı oranında vergi getirdi. Ayrıca ilaçlar ve yarı iletkenler için de yeni vergiler uygulanabileceğini belirtmiş, bakır içinse yüzde 50’lik bir vergi duyurmuştu. AB’ye göre halihazırda ABD tarafından uygulanan vergiler, bloğun ABD’ye yaptığı ihracatın yaklaşık yüzde 70’ine denk gelen 380 milyar euro'yu (442 milyar dolar) kapsıyor.
Trump’ın mektubundan önce, AB tarafı birçok ürün için yüzde 10’luk evrensel bir oran temelinde daha detaylı müzakerelere olanak tanıyacak bir çerçeveye yaklaştığına inanıyordu. AB, ABD’nin sunduğundan daha geniş muafiyetler talep ediyor ve gelecekteki sektör bazlı tarifelerden korunmak istiyor. Her ne kadar ABD lehine asimetrik bir anlaşmayı kabul etmiş olsa da Bloomberg’in daha önce bildirdiğine göre AB, herhangi bir anlaşmanın dengesizliğini değerlendirip, gerekirse dengeleme önlemlerini devreye sokmayı tartacak. Üye ülkelerin ne kadar ekonomik kayba razı olduğu değişkenlik gösteriyor; bazı ülkeler, yeterli muafiyet sağlanırsa daha yüksek vergi oranlarını kabul etmeye açık. Olası bir anlaşma, ayrıca tarife dışı engeller, ekonomik güvenlik alanında iş birliği, dijital ticaret istişareleri ve stratejik alımlar gibi konuları da kapsayacak.
Hızlı hareket etme planı
Olumlu bir sonuç ihtimali azalırken ve son tarih yaklaşırken, anlaşma sağlanamaması durumunda hızlıca harekete geçebilmek için AB’nin bir plan hazırlamaya başlayacağı öngörülüyor. Konuya yakın kaynaklar, herhangi bir misilleme kararının muhtemelen bloğun liderlerinden siyasi onay gerektireceğini söylüyor çünkü mesele oldukça kritik.
Anlamlı herhangi bir karşı önlem, Trump’ın Amerikan çıkarlarına karşılık verilmesi halinde daha sert taktikler uygulayacağı yönündeki uyarıları göz önüne alındığında, transatlantik ticaret çatlağını daha da derinleştirebilir. AB, Trump’ın metal vergilerine karşılık olarak 21 milyar euroluk ABD mallarına potansiyel tarifeleri onaylamış durumda ve bu vergiler hızla devreye alınabilir. Bunlar, siyasi açıdan hassas ABD eyaletlerini hedef alıyor ve Louisiana’dan gelen soya fasulyesi (Temsilciler Meclisi Başkanı Mike Johnson’ın eyaleti), diğer tarım ürünleri, kümes hayvanları ve motosikletleri içeriyor.
AB ayrıca, Trump’ın “karşılıklı vergilendirme” ve otomotiv vergilerine karşılık olarak ek 72 milyar euroluk ABD ürününe yönelik bir tarife listesi daha hazırladı. Bu liste Boeing uçakları, ABD yapımı otomobiller ve burbon viskisini kapsayan sanayi ürünlerini hedef alıyor. Ayrıca sadece gümrük vergileriyle sınırlı kalmayan, ihracat kontrolleri ve kamu alımları üzerindeki kısıtlamalar gibi potansiyel önlemler üzerinde de çalışılıyor.
Bloomberg geçen hafta, AB üyesi ülkelerin sayıca artan bir kısmının, Trump’ın tarifeleri hayata geçirmesi ve iki tarafın kabul edilebilir bir anlaşmaya varamaması durumunda, bloğun en güçlü ticaret aracı olan 'baskı önleme enstrümanı' (Anti-Coercion Instrument – ACI) devreye sokulmasını istediğini bildirmişti.
ACI, yetkililere geniş çaplı misilleme yetkisi tanıyor. Bu önlemler arasında ABD’li teknoloji devlerine yeni vergiler getirmek veya ABD yatırımlarına yönelik özel kısıtlamalar yer alabilir. Aynı zamanda, AB pazarının belirli bölümlerine erişimin sınırlanması veya Amerikan şirketlerinin Avrupa’da kamu ihalelerine katılmasının engellenmesi gibi tedbirler de gündeme gelebilir. Bu araç esas olarak caydırıcı bir unsur olarak tasarlandı ve gerektiğinde, üçüncü ülkelerin ticaret yoluyla AB ya da üye devletlerin egemen politika kararlarını baskı altına almak amacıyla uyguladığı kasıtlı zorlayıcı adımlara karşılık vermek için kullanılabiliyor.
Komisyon, ACI’nın kullanımını önerebilir; ancak bir zorlayıcı eylemin söz konusu olup olmadığını ve bu aracın uygulanıp uygulanmayacağını üye devletler belirliyor. Tüm süreç boyunca AB, zorlayıcı tarafla istişare ederek bir çözüm bulmayı hedefliyor.
