Britanya ticaret savaşını kazandı mı?
ABD Başkanı Donald Trump, dünya genelindeki hükümetleri yüksek tarifelerle şaşkına çevirdiğinde Britanya, ithalatların çoğuna yüzde 10’luk tarifeleri sabitleyen ve kilit endüstrileri koruyan bir ticaret anlaşması yapmakta hızlı davrandı. Diğer anlaşmalar ortaya çıktıkça, Britanya’nın hızlı harekete geçmesi yerinde görünüyordu. Özellikle Avrupa Birliği’ni ürünlerin çoğunda yüzde 15’lik daha yüksek bir tarife oranıyla karşı karşıya bırakan bir anlaşma sonrası. Ancak bu anlaşmalar dikkatle incelenince, ticaret hesaplamalarının çok daha karmaşık olduğu görülüyor.
Trump küresel ticaret kurallarını altüst ederken, genel tarife oranları yalnızca bir başlangıç noktası. Ülkeler, ürüne göre değişen tarife oranlarıyla karşı karşıya kalıyor; bu da hükümetlerin, ithalatçıların ve işletmelerin nasıl çalıştığını karmaşık hale getiriyor. Kazanan ya da kaybeden ülkeler net değil.
Dengesiz rekabet
Britanya ve Avrupa Birliği komşu olduğu ve Britanya 2020’ye kadar AB üyesi olduğu için, iki ekonominin yaptığı anlaşmalar sıklıkla karşılaştırılıyor. Ürünleri zaten Amerikan tüketicileri için rekabet halindeydi ve bazı durumlarda artık bu rekabet daha dengesiz bir zeminde gerçekleşecek. New York Times viski, giyim, otomobil ve peynir gibi dört özel ürün üzerindeki tarifeleri yakından inceledi. Buna rağmen hangi anlaşmanın daha iyi ya da kötü olduğunu söylemek oldukça zor.
AB anlaşması Britanya’nınkinden nasıl daha iyi olabilir? Peynir iyi bir örnek sunuyor. Avrupa Birliği’nin ticaret anlaşması, yalnızca önceden daha yüksek olanlar hariç, ürünlerin çoğunda yüzde 15’lik sabit bir oran içeriyor. Buna karşılık, Britanya’nın yüzde 10’luk oranı, çoğu mevcut tarifelerin üstüne ekleniyor.
Hollanda menşeli popüler Gouda peyniri için Avrupa Birliği’nin yüzde 15’lik tarifesi geçerli. Ancak İngiliz Cheddar peyniri için, mevcut tarifelerin üstüne yüzde 10 daha eklendiğinden, ABD’ye ihracatında toplamda yüzde 22’lik bir oranla karşılaşabilir. Londra’daki Neal’s Yard Dairy firmasının genel müdürü David Lockwood’a göre ABD’ye gönderilen peynirin her yaklaşık 500 gramı için daha önce ortalama 1,20 dolar vergi uygulanıyordu. Şimdi bu tutar yaklaşık 2 dolara çıkacak.
“Avrupa yüksek tarifeli ürünler için daha iyi bir anlaşma yaptı”
Britanya’nın yüzde 10’luk tarifesi mevcut oranların üstüne eklendiğinden, bu durum zaten yüksek vergiye tabi olan sektörlerde en çok hissediliyor. ABD’ye yapılan Avrupa ithalatları genellikle lüks ürünlerden oluşuyor ve ek maliyetler fiyat hassasiyeti olan müşterileri caydırabilir.
Bu durum giyim için de geçerli. Örneğin, erkek pamuklu gömleğinde Avrupa tarifesi yüzde 19,7. Ancak AB’nin yüzde 15’lik oranı yalnızca önceden yüzde 15’in altında olan ürünlerde geçerli. Yani İtalyan bir gömleğin vergisi yüzde 19,7 olarak kalacak. Ancak İngiliz bir gömlek için ek yüzde 10 daha uygulanarak oran yüzde 29,7’ye çıkacak. İngiltere Moda ve Tekstil Derneği uluslararası iş direktörü Paul Alger, “AB, daha yüksek gümrük vergisi olan ürünlerde ihracat açısından Birleşik Krallık’tan daha iyi bir anlaşma yapmış gibi görünüyor” dedi. “Birleşik Krallık hükümeti için ABD’ye dönüp daha iyi bir anlaşma yapılabilir mi diye bakmak önemli olacak” diye ekledi. Ancak, “AB anlaşmasının, AB’nin başka hangi tavizleri verdiği bağlamında da değerlendirilmesi gerekiyor”uyarısı da yaptı. Örneğin, ABD’den daha fazla ürünü tarifesiz almayı kabul etmesi gibi.
Viski, farklı tarifelere tabi olan popüler çeşitlerinden biri olan İrlanda viskisi nedeniyle ilginç bir kategori. İrlanda’nın güneyindeki Cumhuriyet (AB üyesi) ve kuzeyindeki Kuzey İrlanda (Britanya’nın bir parçası) viskileri artık farklı oranlara tabi.
Daha önce İrlanda’nın her iki tarafından gelen alkol ürünleri tarifeye tabi değildi. Şimdi, güneyden gelen içkiler yüzde 15’lik bir vergiyle karşılaşırken, kuzeyden gelen şişeler yüzde 10’luk oranla karşılaşıyor. Britanyalı yetkililer, Trump’ın bu haftaki resmi ziyareti sırasında viski tarifelerini düşürmek için yoğun çaba harcıyor. Bu fark büyük değil ancak halihazırda sağlık endişeleri gibi nedenlerle daha az içki tüketilen bir dönemde, güneyli üreticiler için küçük de olsa bir dezavantaj yaratıyor.
En karmaşık konu otomobiller
Belki de tarifelerde en karmaşık ve hem ekonomik hem siyasi açıdan en önemli konu otomobiller. ABD, hem Britanya hem AB otomobil üreticileri için kritik bir pazar. Yeni anlaşma kapsamında, Britanya’dan gelen ilk 100 bin otomobil her yıl yüzde 10 tarife ile karşılaşacak. Bu ülkenin zaten ABD’ye ihraç ettiği araç sayısına yakın. Ancak bu kota aşılırsa, tarifeler yüzde 27,5’e kadar fırlayacak: ABD’nin bu yıl dünya genelinden gelen araçlara uyguladığı oran.
Avrupa Birliği için araçlara yüzde 15’lik sabit bir tarife uygulanacak ve kota olmayacak. Ancak Avrupalılar bu düşük oranın yürürlüğe girmesini hâlâ bekliyor. Ancak büyük otomobil üreticileri için gerçek durum çok daha karmaşık. Çünkü üretim süreçlerini dünya çapına yaymış durumdalar.
Buna ek olarak, otomobil parçalarının kendilerine ait tarifeleri var ve Trump yönetimi, kısa süre önce yüzde 50 oranında çelik ve alüminyum tarifelerinin uygulandığı ürün listesini genişletti. Sigorta şirketi Allianz Trade’de otomotiv sektörünü analiz eden Guillaume Dejean, daha yüksek tarifelerin Britanya ve Avrupa Birliği için nihayetinde yönetilebilir olması gerektiğini söyledi. Ancak zamanlama kötü çünkü sektör, elektrikliye geçiş dönemine ve Çin’den artan rekabete uyum sağlamakta zorlanıyor.
