Trump'ın ticaret savaşı yeni bir maden milyarderi yarattı
MP Materials’ın CEO’su James Litinsky, 20 milyon dolarlık sorunlu tahvil yatırımıyla ve ABD-Çin arasındaki gümrük tarifesi geriliminin de etkisiyle milyar dolarlık bir madencilik serveti elde etti.
11 Ağustos 2025, 11:23
Güncelleme: 11 Ağustos 2025, 12:30
Fotoğraf: MP Materials
ABD’de geçen ay Savunma Bakanlığı, nadir toprak elementleri madencisi MP Materials'ın yeni çıkarılan 400 milyon dolarlık hisselerini ve ek hisse satın alma opsiyonlarını satın alarak, bir federal ABD kurumu için alışılmadık bir hamle yaptı. Anlaşmanın bir parçası olarak bakanlık gelecekteki savaş araçlarına güç sağlamak için MP Materials'tan nadir toprak mıknatısları satın almak üzere 10 yıllık bir anlaşma da imzaladı.
ABD hükümeti, MP Materials'ın Kaliforniya'nın Mojave Çölü'ndeki Mountain Pass tesisinde ülkedeki tek nadir toprak madenine sahip olması nedeniyle şirketi aradı. Bu tesiste neodim ve praseodim gibi nadir toprak elementleri çıkarılıyor, rafine ediliyor ve ayrıştırılıyor. Bu elementler, elektrikli araçlar, insansız hava araçları, savunma sistemleri, robotik, rüzgar türbinleri ve diğer ileri teknolojilerde kullanılan mıknatısların temel bileşenleri.
Forbes'un serveti hakkında yorum yapma talebine yanıt vermeyen Litinsky, tipik bir madencilik patronu değil. Yale'de ekonomi okudu ve Northwestern Üniversitesi'nden hukuk doktorası ve MBA derecesi aldıktan sonra yatırım devi Fortress Group'ta çalıştı ve 2006 yılında kendi hedge fonu JHL Capital'i kurdu. Şirketi, 2014 yılında Mountain Pass sahasının önceki sahibi olan Molycorp Minerals tarafından ihraç edilen 20,5 milyon dolar değerinde sorunlu tahvilleri satın aldı. Üç yıl sonra, Molycorp'un iflas işlemleri sırasında, bu tahvilleri madenin (su basmış ve faal olmayan) tam mülkiyetine dönüştürdü.
Trump'ın gümrük vergileri ve ticaret savaşı küresel tedarik zincirlerini altüst ederken ve ABD'de tüketici fiyatlarını artırırken, MP Materials bu kaostan, özellikle ABD ile Çin arasındaki gerginliğin tırmanmasından yararlanabilecek benzersiz bir konumda bulunuyor. Bunun nedeni, Çin'in küresel nadir toprak elementleri ticaretini domine etmesi, bu metallerin yüzde 90'ını işleyip yüksek mukavemetli mıknatısların yüzde 95'ini üretmesinden kaynaklanıyor. ABD, yıllık 7.000 tonluk ihtiyacının neredeyse tamamını Çin'den ithal etmektedir.
İronik bir şekilde Litinksy, Trump'ın ticaret savaşından önce MP Materials'ı kurmak ve işini sürdürmek için Çinlilere güvenmişti. Çin hükümetinin kısmen sahibi olduğu, Chengdu merkezli nadir toprak elementleri devi Shenghe Resources, MP Materials tarafından üretilen 50 milyon dolarlık nadir toprak konsantresi satın alarak JHL'nin 2017 teklifinin finansmanına yardımcı oldu.
Bu fonlar, madenin temizlik çalışmaları ve yeni sermaye maliyetlerinin karşılanmasına yardımcı oldu. Karşılığında, Shenghe'nin halen elinde bulundurduğu şirketin yüzde 8,4 hissesine sahip oldu. Ancak MP Materials'da operasyonel bir rolü yok ve yönetim kurulunda da bulunmuyor.
Shenghe, geçen yıl 204 milyon dolarlık gelirinin yüzde 80'ini oluşturan en büyük müşterisi. Ancak bu durum hızla değişiyor: Trump’ın tarifeleri ve Çin'in misilleme gümrük vergileri sonrasında MP Materials, Çin'e ürün sevkiyatını durduracağını ve diğer alıcılara odaklanacağını duyurdu. Çin'e olan bağımlılığından kurtulmak için MP Materials'ın dikey entegrasyona devam etmesi gerekiyor. Mountain Pass rafinerisi şu anda yakındaki maden ocağından çıkarılan tüm cevherlerin yaklaşık yarısını işliyor ancak mıknatıslarda kullanılan çok önemli neodim-praseodim metallerinin rafinerisi kapasitesini artırmak için hala çalışıyor.
Tüm bunlar maliyetli olmakla birlikte, MP Materials için daha da maliyetli olan şey, son birkaç yılda nadir toprak elementlerinin fiyatlarında yaşanan ani düşüş oldu. Bu düşüş, şirketin kârını ciddi şekilde etkiledi. 2022 yılında 290 milyon dolarlık rekor bir kâr elde eden MP Materials, 2023 yılında 24 milyon dolar kâr elde etti, geçen yıl ise 65 milyon dolar zarar etti.
Litinsky, madencilik veya jeoloji alanında resmi bir eğitimi olmasa da iyi bir yatırım fırsatını gördüğünde bunu açıkça anlıyor. 20,5 milyon dolarlık bir yatırımla, zor durumdaki tahvilleri satın alarak, ülkesi için stratejik öneme sahip 13 milyar dolarlık (piyasa değeri) bir şirket yarattı. Geçen yıl Forbes'a verdiği röportajda, “Döngünün en dip noktasında, yenileme maliyetinden daha ucuza dünya çapında bir varlık satın alabilirseniz, şans sizi bulur” dedi.
ABD hükümeti, MP Materials'ın Kaliforniya'nın Mojave Çölü'ndeki Mountain Pass tesisinde ülkedeki tek nadir toprak madenine sahip olması nedeniyle şirketi aradı. Bu tesiste neodim ve praseodim gibi nadir toprak elementleri çıkarılıyor, rafine ediliyor ve ayrıştırılıyor. Bu elementler, elektrikli araçlar, insansız hava araçları, savunma sistemleri, robotik, rüzgar türbinleri ve diğer ileri teknolojilerde kullanılan mıknatısların temel bileşenleri.
Şirket yüzde 150 değer kazandı
MP Materials hisseleri, Savunma Bakanlığı'nın açıklamasından bu yana yüzde 150 değer kazandı ve şirketin kurucusu ve CEO'su James Litinsky'yi üç virgüllü kulübe soktu. 47 yaşındaki Las Vegas sakini Litinsky'nin serveti, MP Materials'daki yüzde 8 hissesi (cuma günü kapanışta yaklaşık 1 milyar dolar değerinde) ve Forbes'un tahminlerine göre 200 milyon doların üzerinde nakit ve dış yatırımlarla birlikte 1,2 milyar dolar olarak tahmin ediliyor.Forbes'un serveti hakkında yorum yapma talebine yanıt vermeyen Litinsky, tipik bir madencilik patronu değil. Yale'de ekonomi okudu ve Northwestern Üniversitesi'nden hukuk doktorası ve MBA derecesi aldıktan sonra yatırım devi Fortress Group'ta çalıştı ve 2006 yılında kendi hedge fonu JHL Capital'i kurdu. Şirketi, 2014 yılında Mountain Pass sahasının önceki sahibi olan Molycorp Minerals tarafından ihraç edilen 20,5 milyon dolar değerinde sorunlu tahvilleri satın aldı. Üç yıl sonra, Molycorp'un iflas işlemleri sırasında, bu tahvilleri madenin (su basmış ve faal olmayan) tam mülkiyetine dönüştürdü.
Üretimi üç kattan fazla arttı
Çinli bir yatırımcıdan 50 milyon dolarlık finansman aldıktan ve 18 aylık bir temizlik çalışması yürüttükten sonra, yeni adı MP Materials olan şirket 2018 yılında madencilik faaliyetlerine başladı. Litinsky, 2020 yılında SPAC aracılığıyla şirketi halka arz etti ve faaliyetlerine başladığından bu yana üretimi üç katından fazla arttı.Trump'ın gümrük vergileri ve ticaret savaşı küresel tedarik zincirlerini altüst ederken ve ABD'de tüketici fiyatlarını artırırken, MP Materials bu kaostan, özellikle ABD ile Çin arasındaki gerginliğin tırmanmasından yararlanabilecek benzersiz bir konumda bulunuyor. Bunun nedeni, Çin'in küresel nadir toprak elementleri ticaretini domine etmesi, bu metallerin yüzde 90'ını işleyip yüksek mukavemetli mıknatısların yüzde 95'ini üretmesinden kaynaklanıyor. ABD, yıllık 7.000 tonluk ihtiyacının neredeyse tamamını Çin'den ithal etmektedir.
Çin’in pazarlık kozu oldu
Çin, Trump ile yaptığı müzakerelerde ABD'nin nadir toprak mıknatıslarına olan bağımlılığını önemli bir pazarlık kozu olarak kullandı. Trump'ın nisanda gümrük vergileri açıklamasının ardından Çin, yabancı şirketlerden nadir toprak mıknatısları için ihracat lisansı almalarını talep etmeye başladı. Bu durum ABD şirketleri için bir krize yol açtı: Wall Street Journal'ın haberine göre ABD'ye yapılan mıknatıs ihracatı nisan ayında bir önceki yıla göre yüzde 59, mayıs ayında ise yüzde 93 oranında düştü. MP Materials için, bu sıkışma iç talepte bir artışa neden oldu. Litinsky nisan ayında Forbes'a verdiği röportajda, “Böyle bir aciliyet hissi daha önce hiç görmemiştim” dedi.İronik bir şekilde Litinksy, Trump'ın ticaret savaşından önce MP Materials'ı kurmak ve işini sürdürmek için Çinlilere güvenmişti. Çin hükümetinin kısmen sahibi olduğu, Chengdu merkezli nadir toprak elementleri devi Shenghe Resources, MP Materials tarafından üretilen 50 milyon dolarlık nadir toprak konsantresi satın alarak JHL'nin 2017 teklifinin finansmanına yardımcı oldu.
Bu fonlar, madenin temizlik çalışmaları ve yeni sermaye maliyetlerinin karşılanmasına yardımcı oldu. Karşılığında, Shenghe'nin halen elinde bulundurduğu şirketin yüzde 8,4 hissesine sahip oldu. Ancak MP Materials'da operasyonel bir rolü yok ve yönetim kurulunda da bulunmuyor.
Shenghe, geçen yıl 204 milyon dolarlık gelirinin yüzde 80'ini oluşturan en büyük müşterisi. Ancak bu durum hızla değişiyor: Trump’ın tarifeleri ve Çin'in misilleme gümrük vergileri sonrasında MP Materials, Çin'e ürün sevkiyatını durduracağını ve diğer alıcılara odaklanacağını duyurdu. Çin'e olan bağımlılığından kurtulmak için MP Materials'ın dikey entegrasyona devam etmesi gerekiyor. Mountain Pass rafinerisi şu anda yakındaki maden ocağından çıkarılan tüm cevherlerin yaklaşık yarısını işliyor ancak mıknatıslarda kullanılan çok önemli neodim-praseodim metallerinin rafinerisi kapasitesini artırmak için hala çalışıyor.
Bir üretim tesisi daha kuracak
MP Materials, Teksas'ın Fort Worth kentinde bir mıknatıs üretim tesisi kurdu. Bu tesis halihazırda mıknatıs üretimi yapıyor ve bu yılın sonlarında tam ticari üretime geçmeye hazırlanıyor. Şirket ABD Savunma Bakanlığı ile yapılan anlaşma ile birlikte, 1 milyar dolarlık banka kredisi yardımıyla, henüz açıklanmayan bir yerde ikinci bir ABD mıknatıs üretim tesisi kuracağını duyurdu.Tüm bunlar maliyetli olmakla birlikte, MP Materials için daha da maliyetli olan şey, son birkaç yılda nadir toprak elementlerinin fiyatlarında yaşanan ani düşüş oldu. Bu düşüş, şirketin kârını ciddi şekilde etkiledi. 2022 yılında 290 milyon dolarlık rekor bir kâr elde eden MP Materials, 2023 yılında 24 milyon dolar kâr elde etti, geçen yıl ise 65 milyon dolar zarar etti.
13 milyar dolarlık şirket yarattı
Yine de şirket, bilançosunda 750 milyon dolarlık nakit ve nakit benzeri varlıklar, General Motors gibi büyüyen ABD müşteri portföyü ve şimdi de giderek tırmanan ticaret savaşı ortamında hükümetin desteği ile iyi bir konumda bulunuyor. Hisse senedi 73 doların üzerinde tüm zamanların en yüksek seviyesinde işlem görmesine rağmen, 11 analistten yedisi hisse senedine “satın al” notu verirken, diğer dördü “tut” notu verdi.Litinsky, madencilik veya jeoloji alanında resmi bir eğitimi olmasa da iyi bir yatırım fırsatını gördüğünde bunu açıkça anlıyor. 20,5 milyon dolarlık bir yatırımla, zor durumdaki tahvilleri satın alarak, ülkesi için stratejik öneme sahip 13 milyar dolarlık (piyasa değeri) bir şirket yarattı. Geçen yıl Forbes'a verdiği röportajda, “Döngünün en dip noktasında, yenileme maliyetinden daha ucuza dünya çapında bir varlık satın alabilirseniz, şans sizi bulur” dedi.
